CMK madde 100 e göre tutuklama:
Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren somut deliller ve
Bir tutuklama nedeninin bulunması halinde tutuklama kararı verilebilir.
Tutuklama nedenleri
- Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa.
- Şüpheli veya sanığın davranışları;
- Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme,
- Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma,
- Özetle atılı suçun katalog suçlardan olması.
AİHM Silahlı Örgüt Suçundan tutuklamalarda örgüt üyeleri arasında ve şüphelilerin örgütle bağlantılarını gösteren delilerin varlığını aramaktadır. Tutuklama kararında şüpheliler arasındaki örgütsel bağlar ve şüphelilerin örgütle bağlarını gösteren somut deliller belirtilmeli.
AİHM AYŞE YÜKSEL VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE kararında şöyle demektedir:
“Mahkeme bunun yanı sıra, Hükümetin, başvuranların bizzat kendi aralarında ve Ergenekon örgütüyle bir bağlantıları olduğuna dair delil sunmamış olması nedeniyle bu iddiayı inandırıcı bulmamaktadır. Söz konusu Derneğin bazı üyelerinin de yasadışı bir örgüte üye olduğu, öte yandan Derneğin burs verdiği bir kişinin, başka bir yasadışı örgüte üye olduğuna dair hakkında şüphe duyulduğu yönündeki iddialar, objektif bir gözlemciyi, başvuranların yasadışı bir örgüte üye olma suçunu işlemiş olabilecekleri konusunda ikna etmek için yeterli olarak değerlendirilemez.”
İnandırıcı nedenler- Somut deliller
AİHM somut delil yerine inandırıcı delil demektedir. Söz geçen kararında AİHM . “Mahkeme öncelikle, Sözleşme’nin 5. maddesinin 1. fıkrasının c) bendinin, bir ceza yargılaması çerçevesinde bir kişinin ancak hakkında suç işlediğine dair inandırıcı nedenlerin bulunması halinde mahkeme önüne çıkarılması amacıyla tutuklanmasına karar verilebileceğini düzenlediğini hatırlatmaktadır.” Demektedir.
AİHM kararın devamında inandırıcı delili şöyle tanımlamaktadır:
“İnandırıcı nedenler, söz konusu kişinin, atılı suçu işlediğine dair objektif bir gözlemciyi ikna etmeye uygun olguların ve bilgilerin varlığını gerektirmektedir.”
Öbjektif Gözlemci
AİHM inandırıcı delillerin neler olduğu konusunda keyfiliğin önüne geçecek önemli bir kriter koymaktadır; “objektif bir gözlemciyi ikna etmeye uygun olgu ve bilgilerin varlığı” .
AİHM Ayşe Yüksel Ve Diğerleri / Türkiye kararında silahlı terör örgütünden tutuklama kararı verilebilmesi için özetle şu kriterleri önemsemektedir.
- Silah Örgüt suçunda yargılananlar arasındaki bağları gösteren deliller,
- Şüpheliler ile Silahlı Örgüt arasındaki bağları gösteren deliller.
- Bu deliller objektif bir gözlemciyi ikna etmeye uygun olgu ve bilgiler olacak.
AİHM Ayşe Yüksel Ve Diğerleri / Türkiye kararı okumak için tıklayınız.
Rahmi Ofluoğlu
Avukat