Av. Ömer YASA
Anayasamızın 114. Maddesinde, genel seçimler sırasında görev alması gereken “bağımsız” bakanlardan söz edilmektedir.
Seçim Hükümetinde Bakanlığa atanan Müsteşarların “bağımsız” niteliğini taşıyıp taşımadığını anlamak için bunların hukuki durumunu irdelemek gerekir.
İdare hukukunda, “merkezi idare içinde devlet memurluğunun en üst düzeyidir” şeklinde tanımlanan müsteşar, bakanın emrinde ve ona yardımcı olarak çalışır.
Hiyerarşiye göre bakan yardımcısından sonra gelen müsteşarlar bakan ve bakan yardımcısı gibi siyasi makam değil mesleki makam sahibidir. Fakat ülke genelinde kişilik değerlerindeki değişiklikler en kolay bu meslektekileri etkiler.
· Müsteşarlar devlet memurudur ve bulunduğu bakanlığın mesleğinden olabileceği gibi bakanlığın mesleğinden olmak zorunda da değildir. Ancak müsteşarlar atanırken meslekten yetişmiş olması tercih edilmektedir.
· Müsteşar olması düşünülen kişi, bakan tarafından belirlenir sonra sırasıyla başbakan ve cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak görevine başlar.
· Müsteşar bakan tarafından yetki verilmedikçe doğrudan işlem yapamaz.
· Bakanlık işlemleri, müsteşarın inceleme ve parafından geçtikten sonra bakanının imzasına sunulur.
· Müsteşar olmak için herhangi bir sınava girmeye gerek yoktur, genellikle kamuda görev yapan devlet memurları ya da emekli olmuş bürokratlar arasından seçilir, bu sebeple KPSS şartı gibi ön koşullar yoktur. Sadece bakanın onu önermesi yeterlidir.
· Genellikle müsteşarlar göreve gelen bakanlar ile birlikte işe başlar ve bakanın görevinden ayrılmasıyla istifasını sunar.
· Tüm Bakanlıkların Kuruluş ve Görevlerini belirleyen kanunların hemen hemen hep 6.maddesinde “Müsteşar” başlığı altında yer alan görev ve sorumluluk tanımı, kopyala yapıştır sistemiyle kaleme alınmıştır ve şöyledir:
Müsteşar:
Madde 6 – Müsteşar, Bakanın emrinde ve onun yardımcısı olup, Bakanlık hizmetlerini Bakan adına ve Bakanın direktif ve emirleri yönünde Bakanlığın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür. Bu amaçla Bakanlık Teftiş Kurulu hariç Bakanlık kuruluşlarına gereken emirleri verir ve bunların uygulanmasını takip eder ve sağlar.
Müsteşar, yukarıda belirtilen hizmetlerin yürütülmesinden Bakana karşı sorumludur.
SONUÇ:
Bu değerlendirmelere göre, Anayasa’ya bağlı kalacağıma yemin etmiş bir Milletvekili olarak bana Anayasa’nın 114/2. Maddesine göre Genel Seçime kadar ülkeyi yönetecek Bakanlar Kurulu kurma görevi verilse hiçbir müsteşarı Bakan olarak listeme almam. Alırsam Anayasa’yı çiğnemiş olacağımı bilirim.