‘‘Şimdi böyle bir munzam emeklilik projesini bir yıllık iki yıllık yapmamamız lazım. Devlet beş yıllık plan yapar. Türkiye Barolar Birliği 10 yıllık yapar efendim. 2023 Türkiye Barolar Birliği projesi. Niye herkes 2023 projesi üretemez mi? Bu da bizim projemiz’’
Prof. Dr. Metin Feyzioğlu,
Türkiye Barolar Birliği 12. Olağanüstü Genel Kurul Tutanağı, Syf.27-28.
***
Size Türkiye Barolar Birliği’nin kimlere emanet edildiğini, kaynaklarının nasıl umarsızca harcandığını anlatacağım.
TBB Yönetim Kurulu, 7-8 Ekim 2013 tarihli toplantıda, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu (SYDF) Yönetmeliği’nin 17/g bendinden(1) aldığı yetki ile, Munzam Emeklilik Yönergesini kabul etti.
50 gün sonra TBB Delegeleri 12. Olağanüstü Genel Kurul’da bir araya geldi.
Meslek adına olağanüstü bir gelişme mi oldu? demeyin sakın. Yüzlerce delege iki gündem maddesini görüşmek için toplandı:
1-Munzam emeklilik yönergesinin finansmanı adına baro keseneklerinin arttırılması (40 TL)
2- Staj Yönetmeliği değişikliğinin bilgiye sunulması ve sair meslek sorunlarının görüşülmesi.
Toplantının %90’ında ise munzam emeklilik konusu görüşüldü, gerisi hikaye.
Bilmeyenler için kısaca Munzam Emeklilik Yardımından bahsedeyim:
Avukatlık Kanunu’nun 27/A maddesi’ne(1) göre Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma isminde bir Fon kuruluyor; fondan yapılacak harcamaların TBB tarafından hazırlanacak, Adalet Bakanlığı’nca onaylanacak yönetmelik ile düzenleneceği söyleniyor.
Bu fonu düzenleyen SYDF Yönetmeliği’nin 17/g bendi(Munzam Emeklilik Yardımı) (2) ise çok açık bir şekilde bu yardımın, ‘aktüer hesabına göre ve sisteme dahil olacak yeterli sayıda avukatın katılım payı ödemesi koşulu ile yapılabilecek bir yardım’ olduğunu; Bu yardımın usul ve esaslarının ise Yönetim Kurulu tarafından çıkartılacak yönergelerle düzenlenebileceğini belirtiyor.
Birlik Yönetimi de diyor ki sosyal yardım var yönerge var. Yaptık yönergeyi. hazırladıkları Munzam Emeklilik Yönergesi’ne göre üç ayda bir ödenecek 960 TL’den yararlanma şartları(3) :
-69 yaşını doldurmuş olmak,
-Baroya kayıtlı olarak fiilen 20 yıl avukatlık yapmak.
Bu kadar!
Sisteme dahil olma veya katılım payı ödenmesi koşulu yok. İhtiyaç sahibi olma kriteri yok. Gelirine, sahip olduğun taşınır taşınmaz mallara, hane halkının toplam gelirine hatta çalışıp çalışmadığına dahi bakılmaksızın başvuru üzerine bu yardım ödenecek. İşte o kadar.
Yönetmeliğin katılım şartı aradığı, ihtiyaç fonu olarak düzenlediği bir sistemi bu şekle getirmişler.
Bahsettiğimiz çok büyük bir meblağ da değil aslında. 2014 yılı için 3 ayda bir 960 TL. Yılda 4.000 TL’ye yakın bir tutar.
2014 yılında bu Yönerge’ye karşı Danıştay’da yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açtım. Daha ilk maaşlar ödenmemişti.
Bu düzenleme Yönerge ile değil Yönetmelik ile yapılmalıdır, bu fon genel ödeme fonu değildir, Yönetmeliğe de emeklilik müessesesine de aykırıdır, sürdürülebilir değildir, çok değil bir kaç sene sonra yürürlükten kaldırılacaktır, yürütmesinin acilen durdurulması gerekmektedir, yetki, görev şekil vs uzun uzun anlattım.
Biz neden finanse ediyoruz, dedim özetle.
Barolar Birliği ise ateşli bir şekilde bu yönergenin ne kadar harika, adeta bir devrim olduğunu savundu.
Adalet Bakanlığı’na yazdım o sırada, ‘TBB yanlış yolda, ciddi bir hata yaptılar beni dinlemiyorlar’ dedim. Onlar da pek umursamadı.
Çılgın proje ya, çılgın da bir planlama yapmışlar: ‘‘... 2014’te en fazla 4200 meslektaş faydalanır, 2015’te 4405’e yükselir. 2016’da 4557, 2017 yılında 4706, 2018’de ise 4802 meslektaş faydalanır … 2027’ye kadar kurduğumuz yapı Genel Kurulumuz hiçbir zam yapmasa da aynen devam ediyor.(Alkışlar)’’ (Prof. Dr. Metin Feyzioğlu 12. Olağanüstü Genel Kurul Tutanağı Syf. 29)
2027 yılına kadar ‘kusursuz’ planladıkları proje sadece 3 yıl devam edebildi.
2017 yılına geldiğimizde bu sefer aynı Birliğin Yönetim Kurulu ‘olağanüstü’ toplandı ve şu kararı aldı:
‘‘...Gelinen noktada; · TBB’nin merkezi değerlendirme sınavı yapma yetkisinin elinden alınması nedeniyle, o tarihte 75 bin olan avukat sayısının 4 sene sonra 85 bin olması planlanırken; bu sayının 105 bine ulaşmış olması, · Sağlık yardımlarına ödenen birim fiyatlarını doğrudan etkileyen döviz fiyatlarının geçen süreçte yaklaşık üç kat artması, · Çok sayıda Baro Başkanlarımızın ve meslektaşlarımızın ısrarlı talepleriyle munzam emeklilik yardımlarında “İhtiyaç Kriterlerinin” göz önünde tutularak, munzam emeklilik yardımlarının ihtiyaç sahiplerine ödenmesi talepleri, hep birlikte göz önünde tutulmuş ve mevcut uygulamanın yeniden değerlendirilmesi zorunluluğu doğmuştur.’ (TBB’nin 2017/54 sayılı duyurusu)
Bir anda hiçbir kriter olmayan munzam emeklilik yardımına, ‘ihtiyaç kriterleri’ getirildi.(4)
Kriterlerler de öyle ufak tefek kriterler değil. Avukatlık faaliyetine son verme, vergi kaydını kapatma, SGK’lı çalışmama, hane halkı geliri toplamının asgari ücretin 1.5 katı olmaması vs. Tahminimce yardım alanların %90’ı elendi.
Hazırladıkları yönerge o kadar hukuka aykırı ki açtığım davanın sonucunu dahi beklemeden, dava dilekçemde iptale gerekçe gösterdiğim hususları aynen alıp, yönergeyi tam tersi bir şekle sokup hukuka uygun hale getirmeye çalışmışlar.
İnsan bir teşekkür eder.
Yaptıkları açıklamada ise dalga geçer gibi, ‘TBB’nin merkezi değerlendirme sınavı yapma yetkisinin elinden alınması’nı gerekçe göstermişler.
Ayıp.
Avukatlık sınavı 2006’dan bu yana yok! Yönerge 2014 yılında çıktı. Ne oldu 10 yıllık kalkınma planı?
Şu açıklamayı yazanları yargılama cesareti olacak bir disiplin kurulumuz olsa, en aşağı uyarı cezası almaları gerekir.
Yakın tarihte Barolar Birliğini aradım, 2017 değişikliğinden önce 4056 Avukat faydalanırken 2017 sonrası kaç avukat bu yardımdan faydalanıyor? dedim.
‘Böyle bir çalışmamız yok, sayıyı bilemeyiz, yazılı bir sorun isterseniz’ dediler.
Bilgi Edinme başvurusu yaptım ona da cevap vermediler.
İyimser bir tahmin yapalım:
2014’de ödenmeye başlanan 3 aylık 960 TL, yılda 3.840 TL yapar.
Zamla küsüratla uğraşmaya gerek yok. Bunu 3 yıl boyunca ödediler desek 11.520 TL yapar.
Munzam Emeklilikten yararlanan 4056 Avukatın yine iyimser bir tahmin ile yarısının 2017 değişikliği sonucu yardımları iptal edildi desek: 2.000 x 11.520 = 23.040.000 TL olur.
Yani en başta yapılması gereken düzenleme 3 yıl sonra yapıldığı için binlerce avukata hak etmedikleri bir emeklilik yardımı boşuna yapılmış. Takriben 10 ila 30 milyon TL arasında bir bütçe ise boşa gitmiş.
Son olarak para nereden geldi onu da anlatayım:
Önce Birliğin kasasında biriken ve Avukatların menfaatleri için harcanması gereken 14 milyon TL bu fona ihtiyat akçesi olarak eklendi.
Sonrasında yönerge ile SYDF pul satış bütçesinin %40’ı Munzam Emeklilik Fonu’na aktarıldı. Bunun anlamı şu, aldığımız her pulun %20’si bu Munzam Emeklilik Fonunu finanse etmeye başladı.
Yetmedi, olağanüstü toplantıda 38,40 TL olan Barolar Birliği keseneği 40 TL daha arttırılarak bunun yarısı da munzam emeklilik fonuna aktarıldı. 1’e karşı tüm delegelerin kabul oyuyla hem de. (İstanbul Barosu oy birliği)
30 milyon TL’yi aşkın bir para, bu şekilde mi kullanılmalıydı?
Bir dönem genç meslektaşlara ‘staj kredisi borcundan dolayı’ icra takibi başlatan Barolar Birliği’nin çılgın projesinin hali bu.
Yapılanlar bana pek bir anlamsız geldi.
Reddedilen iptal davası ise şu anda temyiz mahkemesi sıfatıyla Danıştay’ın önünde.
Olan oldu, çok da önemli değil artık neticesi.
Ama bu yönergeyi yapanın, ‘devrim niteliğinde hizmet’ diye anlatanın, kabulü yönünde el kaldıranın, ihtiyacı olmamasına rağmen gidip o parayı alanın hukukçuğunu sorgulamak lazım.
Av. Erdost BALCI
Dipnot:
- Avukatlık Kanunu Madde 27/A – (Ek:13/1/2004 – 5043/3 md.) Türkiye Barolar Birliği nezdinde sosyal güvenlik, sosyal yardım ve dayanışma hizmetlerinde kullanılmak üzere kaynağı bu Kanunun 27 nci maddesinin ikinci fıkrasında gösterilen gelirlerin yarısı olan "Sosyal Yardım ve Dayanışma Fonu" kurulmuştur. Bu fondan yapılacak harcamaların esas ve usulleri ile diğer hususlar Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca hazırlanacak ve Adalet Bakanlığınca onaylanacak yönetmelikte gösterilir.
- g) Munzam emeklilik yardımı : Sosyal güvenlik anlayışı çerçevesinde, aktüerya hesaplarına göre sisteme dâhil olacak yeterli sayıda avukatın katılım payı ödemesi koşulu ile yapılabilecek yardımdır. Bu yardımın usul ve esasları Yönetim Kurulu tarafından çıkartılacak yönergelerle belirlenir.
- Eski Munzam Emeklilik Yönergesi Madde 4 : TBB Sosyal Yardım ve Dayanışma Fonu tarafından “Munzam Emeklilik Yardımı” bağlanabilmesi için; altmış dokuz yaşını doldurmuş olmak, başvuru sırasında baroya kayıtlı olmak, baroya kayıtlı şekilde, fiilen toplam en az yirmi yıl süreyle avukatlık faaliyetinde bulunmuş ve mensup olunan baronun avukatlık keseneğini ödemiş olmak ve TBB tarafından istenecek bilgi ve belgeleri ibraz etmek gereklidir.
- 2017 Değişikliği sonrası Munzam Emeklilik Yönergesi Madde 4: Avukatlık faaliyetine son vermiş, vergi kaydını kapatmış, SGK’lı olarak herhangi bir işte çalışmayan, barosuna üyeliği devam eden ve hane halkı (Hane Halkı : Eş, Çocuk/Çocuklar) gelirleri toplamı 1,5 net asgari ücretin %10 fazlasının (Asgari Geçim İndirimi Hariç) altında olduğunu, hane halkına (Hane Halkı : Eş, Çocuk/Çocuklar) ait gayrimenkul ve taşıt sayısının birden fazla olmadığını beyan eden ve aşağıdaki koşulları sağlayan avukatlar TBB Yönetim Kurulu tarafından aktüeryal ilkeler göz önünde bulundurularak belirlenen “Munzam Emeklilik Yardımı”ndan yararlanır. a) Altmış dokuz yaşını doldurmuş olmak, b) Barokart sahibi olmak, c) Başvuru sırasında baroya kayıtlı olmak, d) Baroya kayıtlı şekilde fiilen (eylemli olarak) toplam en az yirmi yıl süreyle avukatlık faaliyetinde bulunmuş olmak, e) Barosuna karşı yükümlülüklerini (Baro aidatı, disiplin para cezası, baro seçimlerine katılmama nedeniyle verilen para cezaları ile bunlara ait faizler) yerine getirmiş olmak,