Libya'daki bir ODTU İnşaat Mühendisinden e-mail
Yıllardır Türkiye'nin inşaat başta olmak üzere birçok sektörüne iş sağlayan Kuzey Afrika
ülkesi Libya bir iç savaşın eşiğinde. Tunus'ta başlayıp Mısır'da devam eden olayların nereye sıçrayacağı çok da belirsiz değildi. Daha Mısır olayları yeni başlamışken, Libya'da henüz hiçbir olay olmamışken, Amerikalıların çanak anten üzerinden uydu bağlantısıyla internet çözümü pazarlamasına girmeleri yeni hedefin Libya olduğunun ipuçlarını vermişti. "-Birkaç haftaya kadar olaylar sebebiyle Libya'nın internet ve telefonları susacak, şimdiden size uydu internet sistemi satalım!!)
Libya'da yaşayan, orada iş yapan tüm yabancılar çok iyi bilir ki, Libya'da muhalefet yapacak sosyal bilince sahip organize bir kitle yoktur. Ülkede birçok kamu hizmeti ücretsiz olarak veya sembolik fiyata devlet tarafından sağlanmaktadır. Halk oldukça mütevazı sayılabilecek şartlarda yaşamaktadır. Eğitim seviyesi görece düşük, buna karşılık rahat ve huzurlu, biraz da fazla çalışmayı sevmeyen insanların ülkesidir Libya.
Ülke; oldukça karmaşık bir demografik yapıya sahiptir. Ülkede aralarında bir çeşit paylaşım sağlamış olan kabileler, en büyüğü Kaddafi'nin ailesi olmak üzere aileler söz sahibidir. Her türlü muhalefet yasaklanmıştır. Halk çok büyük oranda apolitizedir. (Politikayla ilgili bilgi ve haber kaynakları kaldırıldığı için bilinçli ve aktif rolü olamıyor)
Diğer taraftan resmin tamamını görmek gerekir: Libya yıllardır kapısını atılı sömürgecilere kapalı tutmuştur. Kendi petrolünü kendisi satmakta, buradan sağlanan parayla altyapı
yatırımlarına hızla devam etmektedir. Ne ilginç bir çelişkidir ki, Libyanın petrol gelirinin, kendisinin en büyük düşmanı ABD'nin sayesinde arttığı söylenebilir. Çünkü 2.Irak savaşı sonrasında hızla yükselen petrol fiyatları sayesinde Libya'nın yıllık petrol geliri 50 Milyar Dolar seviyesine çıkmıştır. Bu sayede ülke hızla gelişmeye, otoyollar, havaalanları, üniversiteler, hastaneler, enerji tesisleri, arıtma tesisleri, oteller, alışveriş merkezleri, demiryolları yapımına başlanmıştır. Büyük inşaat projelerinin büyük bir kısmı Turk İnşaat Firmaları tarafından yapılmakta, dolaylı olarak, Türkiye'den milyarlarca dolarlık malzeme ihracı sağlanmaktadır.
Pastanın inşaat açısından büyük dilimini alan Türkiye için Libya, vazgeçilmez bir pazar ve iş alanıdır. Binlerce Türk işçisi ve Mühendisi için kazanç kapısıdır. Lezzetli Libya pastasının diğer büyük dilimi İtalya'nındır. Hem tarihi bağlar, hem de coğrafi yakınlık sayesinde İtalya Libya'nın en büyük tedarikçilerinden birisidir. Denizaltı petrol ve gaz boru sistemi ile Libya'nın Avrupa’ya sattığı enerji İtalya üzerinden dağılmaktadır. İtalya ayrıca kaliteli inşaat malzemeleri ile Libya pazarında lider durumundadır. Son yıllarda özellikle telekomünikasyon alanında dünya devi Çin firmaları Libya haberleşme altyapısının donanım ve yazılım ihtiyacını sağlamaktadır. Mevcut iki GSM operatörün teknik altyapısı (Libyana ve Madar) Çinli firmalar tarafından kurulmuştur. Kore'li ve Hintli firmaların üstlendikleri büyük inşaat projeleri ve Rusya ile yapılan askeri ve demiryolu projeleri de bu resme eklediğimizde, Libya'nın büyük projeleri hakkında genel bir fikir edinmiş oluruz.
Dikkat edilecek olursa, İngiltere, ABD, Fransa bu pastadan hemen hemen hiç pay alamamaktadırlar.
KASABIN ÖNÜNDE BEKLEYEN KEDİ DURUMUDA KALMAK…
Her ne kadar az sayıda petrol firmaları çölde faaliyet göstermekte ise de çok sınırlı olan bu faaliyetler her şeye sahip olmaya alışkın, doymak bilmez ABD ve İngiliz petrol firmalarını yıllardır rahatsız etmektedir. BOP'da ikinci perde. Açılış Tunus'la başladı. Çok güzel bir göz boyama. Hiç petrolü olmayan, tarım ve turizm ile geçinen bu kuzey Afrika ülkesi başlangıç için ideal bir seçim. Öyle ya, doğrudan Libya'da böyle bir kışkırtmaya girmek yerine dünya ve Libya kamuoylarını olaya alıştırmak ve ısındırmak lazım. Denilebilir ki, eğer Tunus halkı bu süreci iyi yönetebilir ve hazır bir diktatörden
kurtulmuşken ülkeyi düze çıkaracak başarıyı yakalayabilirse, bunu ABD'nin Libya petrolü
üzerindeki azgın isteğinde Tunus'a piyon rolü vermesine borçlular. Tunus ve Mısır'daki olaylar kamuoyunu öyle alıştırdı ve ısındırdı ki, evet artık Libya'ya sıra gelebilirdi. Olayların öncelikle Trablus'a 1100 km uzak olan Bingazi'de başlatılması çok akıllıca. Hem ülkenin en büyük 2. Kenti hem de Kaddafi'nin ana üssü Trablus'tan ve doğduğu kent olan Seret'ten (Kaddafinin doğum yeri, en güçlü olduğu şehir) müdahale edilemeyecek kadar uzak. Olayların çok önceden beri planlandığı ve hazırlık yapıldığı belli. Kitlelerin üzerine ateş açan askerlerin acemiliği ve eğitimsizliği de provakatörlerin ekmeğine yağ
sürünce, ateş birkaç günde bacayı sardı.
Şimdi dünya kamuoyunun dikkati, ABD'nin Libya petrolünden aslan payını almak için oynadığı bu oyunu görmek yerine, Kadafi'nin paralı askerlerinin aldığı maaşlara çekiliyor. Ekranlarda "Afrikalı lejyoner dehşeti". Konun özünü görmek istemeyen gazetelere
fotoroman fırsatı. "Meydanlar ceset doldu"…
Evet, Kaddafi'nin uyguladığı taktik, insanların hedef gözetilmeden vurulması, kabul edilebilir değil. Fakat olayı Kaddafinin paralı askerlerinin cinayetleri penceresinden
görmek at gözlüğünden bakmaktan farksız. Irak'ta yüz binlerce sivili öldüren Amerikanın
paralı askerlerinden hiç bir farkları yok.
ABD'nin planı belli ki, olayların iyice tırmanmasını bekleyip, NATO'yu da işin içine sokarak insan hakları gerekçesiyle Libya'ya girmek. Nedense ABD Irak'ta insanları öldürürken, Amerikanın paralı askerleri Bağdat Müzesini talan ederken, binlerce Iraklı kadına tecavüz ederken, insan hakları diye bir kavram yoktu. İşin ilginci, bizim TV'lerin ve gazetelerin de olayı "Kadafi'nin paralı askerlerinin vahşeti" perspektifinden gormeye devam etmesi. Bol sömürüler…
Peki, bundan sonra Libya Türkiye için önemli pazar olmaya devam edecek mi? Türk Firmaları aynı kolaylıkla Libya'da iş alabilecek mi? Bunun için çok erken. Ama taşlar
yerine oturduktan sonra Libya'da ana yüklenici olmaya devam etmek yerine "Amerikalıların taşeronu olmaya çalışma" durumunda kalabilirler.