Corona Virüsü Salgını Ve Mücbir Sebep Hali
Barolar Ve Türkiye Barolar Birliği Mücbir Sebep Hali İlan Edilmesi İçin Çağrıda Bulunmalıdır!
Dünyada ve ülkemizde bilimkurgu filmlerini aratmayan bir ürkütücülükte yayılan Corona Virüs salgını, sadece sağlık açısından insanları tehdit etmemektedir. Kamu kurumlarının aldığı tedbirler, iş dünyası ve ekonomik hayat doğrudan etkilendiği gibi toplumun hukuki güvenliği de olumsuz şekilde etkilenmeye başlamıştır.
Olayın ciddiyetine uygun şekilde, ülkemizde ve dünyada üst seviyede alınan tedbirler, sosyal hayatı minimalize ederken, iş hayatını durma noktasına getirmiştir. Bazı iş kollarında mesai tamamen durmuştur. Adliyelerde duruşmaların ertelenmesi, tutuklu dosyalarda segbisle duruşma yapılması, cezaevi görüşmelerine getirilen kısıtlılık, icra dairelerenin işlemlerini durdurması, avukat müvekkil görüşmelerinin yapılamıyor olması gibi…
Toplumun her kesimi, bu olağanüstü süreçten etkilenmektedir. Çalışan, emekli, işçi, işveren, yargıç, avukat, öğrenci, öğretmenler, alınan ilk önlemlerde doğrudan etkilen kesim olmuştur.
Alınan tedbirler sağlık açısından olumlu sonuç verse dahi, başkaca tedbirler alınmaz ise, yakın gelecekte toplumun mali ve hukuki güvenliğinin zarar görmesi kaçınılmaz bir son olacaktır. Bunun için bir takım hukuki tedbirlerin şimdiden alınması gerekmektedir.
Bu konuda en büyük görev Barolara ve Barolar Birliğine düşmektedir. TBB ve 80 Baro birlikte hükümete çağrı yaparak, mücbir sebep ilan edilmesini sağlamalıdır
Mücbir sebep, hukukta bir görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan ölüm, iflas, hastalık, tutukluluk, deprem, sel, savaş, ayaklanma gibi kişilerin önceden öngörebilmelerine olanak bulunmayan ve bu nedenle önüne geçilmesi mümkün bulunmayan, dış etkiler sonucu meydana gelen olayları ifade eder.
Mücbir sebebe neden olacak olaylar konusunda açık mevzuat kuralı olmasa bile, hayatın olağan akışına uygun (şu an yaşananlarda olduğu gibi) mücbir sebebin varlığı için yeterli sayılmalıdır. Zira Korona Virüs salgını, “dışsallığın” yanı sıra “önlenemez” ve “öngörülemez” niteliktedir.
Virüs salgını, kamu kurumlarının bir takım tedbirler almasını zorunlu kılarken, bu tedbirler karşısında vatandaşın da gerek idarelere karşı gerekse diğer kişilere karşı koruyucu hukuki tedbirlerle donatılmasını gerekli kılmaktadır. Kapatılan bir işyerindeki işçilerin maddi ve hukuki korunmasına yönelik hukuki tedbirlerin şimdiden alınması gerektiği gibi. Keza aynı tedbirlerin işverenler için de uygulanması devletin görevleri arasındadır.
Danıştayın; “…hukuki ve fiili engellerin dava süresini uzatan veya işlemesini durduran sebepler olarak kabul edilmesiyle, mücbir sebeplerin dava açma süresini etkileyeceğini… özellikle doğal afet gibi, kişilerin iradeleriyle değiştiremeyecekleri veya önleyemeyecekleri durumlarda mücbir sebep halinin nazara alınmasını “ öngören kararlarına rastlanmaktadır.
Mücbir sebebi oluşturan olaylar, kişilerin kusurundan kaynaklanmamakta ve kişilerin ortadan kaldırmaya güçleri yetememektedir. Devletin aldığı tedbirler, kişilerin haklarını kullanmalarını veya yükümlülüklerini yerine getirmelerini engelleyici sonuç doğuruyorsa, bu durum kişiler açısından mücbir sebeptir.
Barolar ve Türkiye Barolar Birliği birlikte harekete geçerek;
Halkın temsilcisi olan avukatlar başta olmak üzere, toplumun tüm kesimlerinin ihtiyaç duyduğu hukuki güvenliğin sağlanması ve korunması için gereken hukuki ve mali tedbirlerin alınması,
Öncelikle ve ivedilikle virüs salgını vakasının tüm ülkede Mücbir Sebep Hali olarak ilan edilmesi ve,
Etkili sonuç elde edilecek her tür maddi ve hukuki çalışmanın başlatılması çağrısında bulunuyoruz.
16/03/2010
Av. Yurdagül GÜNDOĞAN