“Her aile bir tarihtir, hatta okumasını bilene göre bir destandır.” Alphonse de La Martine
Evlilik birliği eşlerin hayat ortaklığını içeren ruh ve beden birlikteliğidir. Evlenme hukuken tarafların evlenmeye dair sözlü beyanlarından oluşsa da sadece bundan ibaret değildir. Aile hukuku sözleşmesi olan evliliğin taraflara yüklediği birtakım yükümlülükler vardır. Bu yükümlülükler eşlerin kişilik haklarının korunması, evlilik birliğinde eşlerin mutluluğu beraber sağlama, çocuklara özen gösterme, sadakat, yardım ve bilgi verme yükümlülüğüdür. Bu yükümlülüklerin ihlali boşanma sebebi teşkil edebilmektedir.
Evlilik birliğinin sona erdirilmesi özel ve genel sebeplere ya da diğer bir ifade ile mutlak ve nispi sebeplere dayanmaktadır. Taraflar için evlilik birliğinin devamını engelleyen ve evlilik birliğini temelden sarsan nedenler genel boşanma sebebini oluşturmaktadır. Bu sebepler çok çeşitli olabilir. Örnek olarak vermek gerekirse, eşi aşağılamak, hakaretler etmek, kıyas yapmak, internette fazla zaman geçirmek ya da eşin finansal olarak zor durumda olduğunu bilerek kredi kartını iptal ettirmek sayılabilir.
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz eşlerin kişilik haklarının korunması ilkesi hem evlilik birliğinin devamı hem de sonlandırılması için geçerlidir. Kişilik hakları insan haklarının bir parçası olmakla beraber insana dair her şeyin (ad, şeref, haysiyet, vücut bütünlüğü gibi) korunmasını ihtiva eder. Evlilik birliği de bu kapsamda kişilik hakkının önemli bir parçasıdır. Böylece evlilik birliğine yönelebilecek her muhtemel saldırı kişilik haklarını ihlal edebilecektir. Nitekim TMK 24 uyarınca, “Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası, daha üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunun verdiği yetkinin kullanılması sebeplerinden biriyle haklı kılınmadıkça, kişilik haklarına yapılan her saldırı hukuka aykırıdır.”
Eşin kişilik haklarını ihlal eden örneklerden bir tanesi eşin kredi kartlarının iptal ettirilmesidir. Yargıtay 2.hukuk dairesinin emsal nitelikli kararına göre, işi ve geliri olmayan eşin (kocanın) karısının kullandığı kredi kartlarını iptal ettirerek giderlerini karşılamaması kadının kişilik haklarına saldırı niteliğindedir ve ilgili tarafa kusur olarak atfedilebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararına göre ise, kredi kartını iptal ettiren eş kusurludur. Kusurlu eşin bu davranışı tazminat sebebi olup maddi, manevi tazminatı da gerektirmektedir.
Nitekim, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu bu gibi durumda yerel mahkemece ihtilaflı olan manevi tazminat isteminin de yerinde olduğuna hükmetmiştir. Manevi tazminat 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 174.maddesinde şu şekilde ifade edilmiştir: “Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.” İşbu sebeple, kredi kartının iptali kadının kişilik haklarına saldırı mahiyetindedir ve uygun bir miktarda manevi tazminatın ödenmesini gerekli kılar.
Sonuç olarak, Küreselleşen dünyamızda finansal özgürlük önemli bir yere sahiptir. Finansal özgürlük kendisine ve ailesine yetecek düzeyde gelir ve birikime sahip olabilmektir. Evlilik hem hukuksal hem de ekonomik birlikteliği içerdiği için eşler birbirlerine destek olmalı ve giderlere de birlikte katılmalıdır. Ayrıca belirtmek gerekir ki eşlerin evlilik birliğinde yardım yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu yardım kimi zaman parasal yani maddi olarak kimi zaman ise manevi destek şeklinde tezahür edebilmektedir. Maddi olarak önemli bir yere sahip olan kredi kartlarının iptal ettirilmesi ise olayların akışı dikkate alındığında finansal özgürlüğe sahip olmayan eş için hem boşanma hem tazminat (maddi ve manevi) sebebi teşkil edebilmektedir.
Av. Gül EYÖVGE
KAYNAKLAR
- Türk Medeni Kanunu, Kanun Numarası 4721, Kabul Tarihi: 22.11.2001, RG 8.12.2001/ 24607
- Mustafa Dural, Tufan Öğüz, Mustafa Alper Gümüş, Türk Özel Hukuku, (11.Bası, Filiz Kitapevi, 2017)