Fatma TAŞ*
Fatura vermek zorunda olanların, fatura almak zorunda olanlar dışındakilerle gerçekleştirdikleri bazı ilişkilerinde de fatura düzenlemesi gerekmektedir. Bunların sattıkları mal veya yaptıkları iş bedelinin 680 TL’yi geçmesi halinde fatura düzenlemeleri zorunludur. Mal veya hizmet bedeli bu tutarı geçmemekle birlikte, müşterinin talep etmesi halinde de fatura düzenlenmesi zorunludur(1).
Kaybolan fatura koçanının hiç kullanılmamış olması halinde ise mahkemeye başvurulup başvurulmayacağı konusu tartışmalıdır. Konuyu Türk Ticaret Kanunu açısından ele alan; Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin Kararlarında(2) doldurulmamış faturalar için zayi belgesi istenemeyeceğine karar verilmiştir(3). Bu durumdaki faturaların kaybolması halinde mahkeme yerine kolluk kuvvetlerine başvurulması ve ardından vergi dairesine bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Faturaların kaybolması halinde idarenin yapacağı işlemler, olayın özelliğine göre değişkenlik taşıyabilmektedir. Örneğin, kaybolan koçanda yer alan faturaların bir kısmının kullanılmış olduğunun tespit edilmesi halinde, faturaların kaybolduğu dönemde fatura başına ortalama hasılat dikkate alınarak matrah takdir edilebilmektedir. Özellikle, aynı koçanda yer alan ve kaybolduğu belirtilen faturalardan sonraki seri numaralı faturaların kullanıldığının tespit edilmesi halinde diğerlerinin de kullanıldığının kabul edilmesi gerektiği konusunda yargı da idare ile görüş birliği içindedir(4).
Fatura koçanını kaybeden mükelleflerin, elinde kaybolan koçandan başka ve o koçanı izleyen seri numaralı faturalar olması ve kayıp hakkında herhangi bir işlem yapmadan izleyen koçanı kullanması halinde matrah takdiri ile karşılaşma olasılıkları yüksektir. Bu bakımdan, bu durumdaki mükelleflerin faturaların seri numaralarını da dikkate alarak fatura kesmeleri, hem kaybolan fatura koçanının belirlenmesini kolaylaştıracak hem de istenmeyen vergi sürprizleri ile karşılaşmalarının önüne geçecektir.
* Dr., Gazi Üniversitesi, Gazi MYO, Öğretim Görevlisi
(1) Faturalar ve fatura düzenlenmesi ile ilgili ayrıntılı bilgi ve özellikli durumlar için Bkz. Şükrü KIZILOT-Zuhal KIZILOT, Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları, 3. Baskı, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2010, s. 57-197
(2) Yrg. 11. HD.’nin, E. 2005/442, K. 2006/365 sayılı; E. 2005/5235, K. 2006/5347 sayılı Kararları.
(3) Soner ALTAŞ, “Kaybolan Boş Faturalar İçin Zayi Belgesi Talep Edilmesinin Türk Ticaret Kanunu Açısından Değerlendirilmesi”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Mayıs 2009, s. 193.
(4) Dn. VDDK’nın, 06.07.2006 tarih ve E. 2006/89, K. 2006/216 sayılı Kararı.