RAHMİ OFLUOĞLU
AVUKAT
Yatırım Ortamının İyileştirilmesine ilişkin tasarı TBMM'ne sevk edildi. Tasarı ile Çek Kanunu,İcra İflas, 6102 sayılı TTK, Gelir Vergisi, Vergi Usul, Kurumlar, KDV gibi bir çok kanunda değişiklikler yapılıyor, yeni düzenlemeler getiriliyor.
En önemli değişikliklikler çek kanunu ve iflasın ertelenmesinde yapılıyor.
2012 yılında kaldırılan karşılıksız çek cezası aynen geri geliyor, üstelik daha ağır koşullarla. 5941 sayılı yasanın değişen 5. Maddesi eski haline dönüyor.
Karşılıksız çekte yetkili mahkeme icra mahkemeleri olacak.
Temyiz yok, cezalar itiraza tabi olacak.
Karşılıksız çek yargılamaları jet hızıyla kesinleşecek, eskiden olduğu gibi davalar yıllarca sürmeyecek.
Karşılıksız çek cezalarında erteleme yok, meşruten tahliye yok, adli para cezası ödenmediğinde kararda belirtilen ceza aynen yatılacak.
Cezalar ne kadar?
Karşılıksız çekin cezası 1500 iş gününe kadar adli para cezasıdır. Ancak verilecek adli para cezası çek miktarından az olamaz.
Düzenleme hakime geniş bir takdir yetkisi tanımaktadır. Cezada tavan 1500 iş günü veya çek tutarıdır, taban ise 5 iş günüdür. Hakim 5 iş gününden 1500 iş gününe kadar adli para cezasına hükmedebilir.
Hakime tanınan ikinci takdir yetkisi bir iş günü karşılığı adli para cezasıdır. Adli para cezasında bir iş günü karşılığı 20 lira ile 100 lira arasındadır. Hakim bir iş günü karşılığı adli para cezasını sanığın ekonomik durumuna göre tayin edecektir.
Bu duruma göre hakim 5 bin liralık bir karşılıksız çek için 1500 iş günü karşılığı adli para cezasına ve bir gün karşılığı adli para cezasını da 100 lira olarak takdir edebilir. Bu durumda 5 bin liralık çeki karşılıksız çıkan kişi teorik olarak 150 bin lira adli para cezasına mahkum olabilir ve bu adli para cezasını ödemediği takdirde 1500 gün yani 4 yıldan fazla hapse mahkum olabilir.
Ceza hukukunun temel ilkeleri, evrensel ceza ilkeleri, uluslararası sözleşmelere aykırı ve dünyada eşi benzeri olmayan bir ceza yeniden ceza hukuku sistemine dahil ediliyor.
Torba yasa ile getirilen bu düzenleme ceza hukuku tekniğine de aykırıdır. Yasa bu hali ile geçerse Anayasa Mahkemesi bu düzenlemeyi iptal edebilir.
Yasanın ceza hukuku tekniğine aykırı olan yönlerini bir başka yazıda ele alacağız. Şimdilik şu kadarını söyleyelim; yasanın yürürlük maddesi olan 76’ıncı madde karşılıksız çek cezasını düzenleyen maddenin yasanın resmi gazetede yayımı ile yürürlüğe gireceğine amirdir. Bu şu demektir; yasanın yürürlük tarihinden önce keşide edilen çekler gününde ödenmediğinde sorumlular karşılıksız çek keşide etmekten cezalandırılacaklardır. Bu düzenleme en azından Anayasanın 38’inci maddesine aykırıdır.
Karşılıksız çekle ilgili yeni düzenleme ölçüsüz cezalar getirmektedir. Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra çek kullanmak akıl kari değildir. Bu nedenlerle çek kullanımında azalma olacağı ve bunun da sıkıntılı olan piyasalarda daralmaya ve yeni ekonomik sıkıntılara neden olacağı açıktır.