“Bütün sadakalar merhamet yüzünden
verilseydi, dilenciler açlıktan ölürdü”
verilseydi, dilenciler açlıktan ölürdü”
Friedrich W. Nietzsche
Ferhat FAHRAN*
Örnek Olay;
(X) Limited Şirketinin (A) ve (B) ortakları olup, her ikisi de ortak müdür sıfatına haizdir. Şirketin sevk ve yönetiminde bizzat mesai ve emeklerini harcamaktadırlar. Şirket ana sözleşmesindeki maddeye göre, sadece ortak müdürler ücret almaktadırlar. Ortak müdürlerin alacakları ücretler, ortaklar kurulu kararı ile tespit edilmiş olup, 2010 yılı için her bir ortak müdürün alacağı brüt ücret 7.000 TL olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, her bir ortak bireysel emeklilik kapsamında ayda 1.000 TL sigorta primi ödemektedirler. Eşleri çalışmayan ortak müdürlerin her biri evli olup, birer çocukları vardır. Şirketin Ödenmiş Sermayesi 500.000 TL’dir. Ortakların hisse oranları %50’dir.
Genel Vergi Yükü Hesabı; (12 ay)
(A) ve (B) Ortak Müdürlerin Ücretleri İle İlgili Gelir Vergisinin Hesabı;
Söz konusu ortak müdür, bireysel emeklilik sigortası kapsamında olduğu için GVK’nın 63/3. maddesi uyarınca, brüt ücretin %10’unu ve yılık olarak her halükarda brüt asgari ücretin yılık tutarını aşamaz. Bu durumda, alınan ücret üzerindeki yıllık gelir vergisi tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır;
7.000 TL x 12 = 84.000,00 TL
Ödenen BES primi 1.000 x 12 = 12.000,00 TL
2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı (01.01-30.06) = 4.374,00 TL
2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı (01.07-31.12) = 4.563,00 TL
Ücret Matrahı= 84.000-8.400 = 75.600,00 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi = 18.432,00 TL
Asgari Geçim İndirimi = 885,74 TL
Ödenecek Gelir Vergisi = 17.546,27 TL
Diğer Ortağın Gelir Vergisi = 17.546,27 TL
Toplam Gelir Vergisi Kesintisi = 35.092,53 TL
Vergi Yükü = 35.092,53/168.000,00 = 0,21
Örnek: (X) Limited Şirketinin (A) ve (B) ortakları olup, her ikisi de ortak müdür sıfatına haizdir. Her iki şirket ortağı da, şirketten 1 0cak 2010 tarihinde, 84.000’er TL olmak üzere, toplam 168.000 TL para çekmişlerdir. 30.09.2010 tarihine kadar şirketten aldıkları bu paralar için, herhangi bir ödemede bulunmamışlardır. Öte yandan, şirket işletme sermayesini desteklemek amacıyla, 01.02.2010 tarihinde Bankadan bir yıl vadeli 250.000T.L Banka kredisi almıştır. Banka kredisine uygulanan faiz oranı, %13’tür.
Burada, vergi yükü, 0.15’tir. Dikkat edilirse, bu hesaplamada, yedek akçeler ayırımı ihmal edilmiştir. Dileyen okuyucu, bu konuda ayrıntılı hesaplamalara girmek isterse, daha önce yayımlanan makalemiz(1)deki hesaplamalar kendilerine yardımcı olacaktır.
10.000 TL x 12 = 120.000,00 TL
Ödenen BES primi 1.000 x 12 = 12.000,00 TL
2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı (01.01-30.06) = 4.374,00 TL
2010 Yılı Brüt Asgari Ücret Tutarı (01.07-31.12) = 4.563,0 TL
Ücret Matrahı= (120.000-8.937) = 111.063,00 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi = 30.796,05 TL
Asgari Geçim İndirimi = 885,74 TL
Ödenecek Gelir Vergisi = 29.910,32 TL
Diğer Ortağın Gelir Vergisi = 29.910,32 TL
Toplam Gelir Vergisi Kesintisi = 59.820,63 TL
Vergi Yükü = 59.820,63/240.000,00 = 0,249
Bu makalemizi yazarken, ortakların şirketten aldıkları ücretlerle ilgili olarak, gelir vergisi stopajına esas olan matrahın tespitinde, ortakların 4/b kapsamında ödedikleri Bağ-Kur primlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususu tereddüt konusu olmuştur. Bu konuda, gerek konunun uzmanları ile yapılan görüşmelerde, gerekse ilgili makaleler ve kitaplarda yapılan araştırmalarda ve benzer olaylara ilişkin olarak vergi idaresinin verdiği özelgelerde, söz konusu primlerin indirilemeyeceği yönündedir. Tabii biz hesaplarımızı yukarıda görüleceği üzere, bu görüşü esas alarak yaptık. Ancak, özellikle 5510 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği Ekim/2008 tarihinden itibaren, limited şirket ortaklarının 4/b kapsamında olması ve TTK’da ve limited şirketin ana sözleşmesinde aykırı bir hüküm bulunmadığı sürece, ortakların şirketten aldıkları ücretlerden Bağ-Kur priminin düşülmemesi görüşüne katılmıyoruz. Bu konudaki gerekçelerimizi ayrı bir makalemizde belirteceğiz. Bu hususa değinmemizin nedeni; GVK’nın 63/1. fıkrasına göre, gerçek ücretin tespitinde dolayısıyla hesaplanan gelir vergisinin, yukarıda anılan vergi yükleri hesabını doğrudan etkilemesidir(2).
* YMM, E. Baş Hesap Uzmanı
(1) Ferhat FAHRAN, “Kâr Payı Dağıtımı İle Ortağın Şirketten Ödünç Para Almasının Vergi Hukuku Yönünden Değerlendirilmesi”, Yaklaşım, Eylül 2008, Sayı: 189
(2) FAHRAN, agm.