Türkiye’de kadına yönelik şiddetle mücadelenin önemli bir ayağı olan yargıda, kadın hâkim ve savcı sayısı erkeklerin gerisinde kaldı. 21 bin 772 kişinin görev yaptığı yargıda hâkim ve savcıların yüzde 63,8’ini erkekler, yüzde 36,2’sini ise kadınlar oluşturdu. Kadın savcıların erkeklere oranı ise yüzde 14,8’de kaldı.
HSK tarafından geçen yıl açığa alınan ve 7 ay boyunca görevi yaptırılmayan Yargıçlar Sendikası Genel Başkanı Ayşe Sarısu Pehlivan, “Kadın sayısının yetersizliği özellikle taciz ve kadın cinayetleri konusunda verilen kararların niteliği anlamında olumsuzluklara yol açıyor” dedi.
İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanı Kararıyla Türkiye’nin çekilmesi tartışma yaratırken, hükümet yetkilileri kadına yönelik şiddetle mücadelede kararlılık sözü verirken, yargıyı işaret etti.
Bu mücadeleyi yapacak olan hâkim ve savcılar içerisindeki kadın sayısı Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK) kayıtlarına yansıdı. Yargıdaki hâkim ve savcılar arasındaki kadın-erkek arasındaki dengesizlik dikkat çekti.
Yargıda 22 bin hakim ve savcı var
HSK’nin açıkladığı 2020 Faaliyet Raporu’na göre, 2020 yılı sonu itibarıyla yargıda, toplam 21 bin 772 hâkim ve savcı görev yapıyordu. Buna 12 Mart 2021’de yapılan kura töreniyle atanan 357 kişi daha eklenince, toplam sayı 22 bin 129’a yükseldi. 1998’de yalnızca 8 bin 676 hâkim ve savcı görev yapıyordu.
Yalnızca yüzde 36’sı kadın
Türkiye genelinde 31 Aralık 2020 tarihi itibari ile hâkim ve savcıların yüzde 36,2’ünü kadınlar, yüzde 63,8’ini erkekler oluşturdu.
2010’da hâkim ve savcıların yüzde 77,2’si (9 bin 27 kişi) erkek, yüzde 22,8’ini ise (2 bin 664) kadın hâkim savcılar oluşturuyordu. 2020’de ise yargının yüzde 63,8’i erkek, yüzde 36,2’si ise kadın olarak kayıtlara geçti. Erkek hâkim-savcı sayısı 13 bin 901’e yükselirken, kadın hâkim-savcı sayısı 7 bin 871 oldu. Yıllara göre erkek hâkim oranında düşüş, kadın hâkim oranında ise artış olduğu gözlendi.
Kadın hâkim sayısı erkeklere yaklaştı
Kadın hâkim oranında ise yıllara göre ciddi artış yaşandı. 2010’da hakimlerin (5 bin 91 kişi) yüzde 68,3’e erkek, (2 bin 359) yüzde 31,7’si ise kadınlardan oluştu. Kadın hâkim sayısının oranı 2020’de yüzde 46’ya (6 bin 855) yükselirken, erkek hâkim oranı yüzde 54’e düştü. Şuan Türkiye’de 8 bin 54 erkek hâkim var.
Kadın savcı sayısı yüzde 14,8
Savcılar içerisinde kadın erkek oranındaki uçurum ise yıllar içinde kapanamadı. 2010’da 3 bin 936 erkek savcı (yüzde 92,8) varken, sadece 305 kadın savcı (yüzde 7,2) görev yapıyordu. 2020’de kadın savcı oranı sadece bin 16 kişiyle yüzde 14,8’e yükseldi. Erkek savcı oranı ise yüzde 85,2’ye düştü. Erkek savcı sayısı 5 bin 847 oldu.
“Kadın sayısının yetersizliği kararları etkiliyor”
Yargıçlar Sendikası Genel Başkanı, Yargıç Ayşe Sarısu Pehlivan, HSK’nin söz konusu istatistikleri 2017’de sendika adına yaptıkları başvurunun ardından raporlarına koyduğuna dikkat çekti. Kadın yargıç ve cumhuriyet sayısının azlığı veya yetersizliğinde sadece şu andaki iktidarın sorumluluğu bulunmadığını belirten Pehlivan, şunları kaydetti:
“Ben 1989 yılında yargıçlık sınavına girdim ve yüzde 3 kadın kotası kullanılıyordu. Kadın adaylara cumhuriyet savcısı kurası çektirilmiyordu. Buna da kadınların gece otopsiye gidemeyecekleri gibi sebepler ileri sürüyorlardı, yani kadınları güçsüz ve yetersiz olduklarının altını çiziyorlardı. Her meslek grubunda olduğu gibi ‘Cam Tavan’ sendromu yaşatıyorlardı. Yani eril bir egemenlik sınırı çiziyor kadınların neyi yapıp neyi yapamayacaklarını da erkekler belirliyordu. Hala da Cam Tavan sendromu yaşatılıyor. Sonuç olarak kadın sayısının yetersizliği özellikle ceza mahkemelerindeki kararlarda taciz ve kadın cinayetleri konusunda verilen kararların niteliğini, kadının psikolojisini, çocuğun psikolojisini anlamakta zorluk yaşanması ile birlikte verilen kararların kamu vicdanında kabul görmesi anlamında olumsuzluklara yol açmaktadır.”
“Eril zihniyet izin vermiyor”
Kadın yargı mensuplarının günlük yaşamlarında da çözüm odaklı düşündüklerinden başsavcı ve komisyon başkanı olarak yetkilendirildiklerinde yargıdaki sorunları lokal bazda çözme konusunda daha yetkin olduklarını aktaran Pehlivan, “Ancak eril zihniyet buna izin vermemektedir. Kadın ne kadar kendi cinsiyetinden uzaklaşır ve ‘erkek gibi’ tanımlamasına yaklaşırsa ancak o kadar yer bulmaktadır” dedi.
“Yargıyı da kadınlar yönetirse sorunlar çözülür”
Pehlivan, HSK’daki kadın üye sayısı yalnızca bir olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Kadın üyenin ne kadar özgürlükçü olduğu da tartışılır. En basitinden ifade özgürlüğüne bakış açısı disiplin soruşturmalarında kullanmış olduğu oylardan bellidir. Tamamen karşıt düşünceye tahammülsüz olduğunu söylemek mümkündür. Vicdan özgürlüğü ve inanç özgürlüğünü kendi kalıplarının içerisinde kalmış olduğu görüntüsü vererek veya bu kalıplar içerisinde kalarak vermekte olduğunu görüyoruz. Söylenecek çok şey var ancak ne söylesek az geliyor ve eril bakış açısı sorunları maalesef çözmüyor. Dünyayı kadınlar değiştirecek dediğimiz gibi yargıyı da kadınlar yönetirse çözümleri üretecek ve sorunları çözecektir. Buna inanıyorum kadın meslektaşlarıma güveniyorum.”
“7 ay açıkta tutulmam mobbingdi”
Yargıçlar Sendikası Başkanı Pehlivan, ölüm orucunda olan Grup Yorum üyesi İbrahim Gökçek’in yaşatılmasını savunan paylaşımları nedeniyle 13 Ağustos 2020’de HSK tarafından açığa alınmıştı. 15 Kasım’da görevi iade edildiğini ve hakkındaki soruşturmanın sürdüğünü dile getiren Pehlivan, “Beni 7 ay görevden uzaklaştırdılar ve nihayetinde tedbir kararını kaldırarak göreve başlattılar. Tamamen bir psikolojik savaş ve mobbingdi. İstifa etmedim, emekliliğimi istemedim” dedi.
https://ankaragazetecisi.com/
