Hayata Karşı Suçlar

Hayata karşı suçlar, yaşam hakkını hedef alan ve işlenmesi halinde yaşamı sonlandıran suçlardır. Bu yönüyle kasten öldürme ve taksirle öldürme suçları neticeli suçlardandır. Suçun cezalandırılabilmesi için ölüm olgusunun gerçekleşmesi şarttır.

Hayata karşı suçlar Türk Ceza Kanunu madde 81-85 arasında düzenlenmiştir. Kasten öldürme, ihmal suretiyle kasten öldürme, taksirle öldürme ve intihara yönlendirme suçları bu kapsamdadır. Önemle belirtmeliyiz ki, intihara yönlendirmek suç iken intihara teşebbüs suç olarak kabul edilmemiştir. Zira intihara teşebbüs fiilinin cezalandırılmasında herhangi bir kamu yararı bulunmamaktadır.

Yazımızın devamında hayata karşı suçları detaylı olarak inceleyeceğiz.

Kasten Öldürme Suçu (TCK 81)

TCK 81 kasten öldürme suçu, bir insanın yaşamına son verecek davranışların, sonucu öngörülerek işlenmesi halinde ortaya çıkar. Kasten öldürme suçu neticeli suçlar arasında olduğundan, fiilin bu suçtan cezalandırılması için ölüm olgusunun gerçekleşmesi şarttır. Ölüm olgusu ise kabul edilen görüşe göre, beyin ölümünün gerçekleşmesidir.

Ölüm olgusunu ortaya çıkaran her türlü eylem kasten öldürme suçunu oluşturacaktır. Bu nedenle yapılan fiilin ağırlığı önemli değildir. Fail, ölüm sonucu bile isteye bu fiili gerçekleştirmiş ve mağdurun ölümüne sebep olmuşsa kasten öldürme suçundan sorumlu olacaktır. Örneğin bir insana silahla ateş edilmesi yahut uçurumdan aşağı itilmesi ölüm sonucunu doğurmuşsa, fail kasten öldürme suçundan yargılanacaktır. Ölüm olgusu gerçekleşmemişse somut olayın özelliklerine göre kasten yaralama suçu oluşabilir.

Kasten Öldürme Suçunun Cezası

Kasten öldürme suçunun temel hali müebbet hapis cezası yaptırımına tabidir. Peki birden fazla kişinin öldürülmesi halinde verilecek ceza nasıl belirlenir? Bu durumda genel içtima hükümlerinin aksine, her bir mağdur için ayrıca müebbet hapis cezası verilecektir. Örneğin 5 kişinin ölümüne neden olmuş fail, 5 kez müebbet hapis cezasına çarptırılacaktır. Kasten öldürme suçunun teşebbüs aşamasında kalması halinde ise kasten öldürmeye teşebbüs hükümleri uygulanacaktır.

Kasten Öldürme Suçunun Nitelikli Halleri (TCK 82)

Kasten öldürme suçunun bazı şekillerde işlenmesi halinde suçun nitelikli halleri ortaya çıkar. Bu durumda faile verilecek ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıdır.

-Tasarlayarak Öldürme: Kasten öldürme fiilinin önceden yapılan plan dahilinde işlenmiş olması nitelikli hallerden birisidir. Planın ne şekilde ve ne zaman yapıldığı önem arz etmez.

-Canavarca Hisle veya Eziyet Çektirerek: Canavarca histen anlaşılması gereken, bir insanın alması ölümünden duyulan zevki tatmin etmektir. Eziyet çektirme ise ölüm neticesini bakımından zorunlu olmayan vahşice hareketler olarak kabul edilmektedir.

-Yangın, Su Baskını, Bombalama, Nükleer veya Biyolojik Silahlarla Öldürme: Bu durumda öldürme için topluma genel tehlike yaratan fiillerden birinin işlenmiş olması şart koşulmuştur.

-Üstsoy veya Altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı: Kişinin anne babası ve onlarında anne babası şeklinde ilerleyen soydur. Altsoy ise kişinin çocuğu ve çocuklarının çocuğu şeklinde zincirleme ilerleyen soydur. Öldürme fiilinin üstsoy, altsoy, eş veya kardeşten birine karşı işlenmesi nitelikli hal olarak kabul edilmektedir.

-Çocuğa Karşı: 18 yaşını tamamlamamış her birey hukuken çocuk olarak kabul edilmektedir. Çocuklara karşı işlenen kasten öldürme eylemi, nitelikli hali oluşturur.

-Beden veya ruh bakımından kendisini savunma imkanı olmayan kişiye karşı: İnsanın kendisini savunması için pek çok yeteneği vardır. Bu yeteneklerin çeşitli nedenlere bağlı olarak kaybı söz konusu olabilir. Kendini savunma imkanı olmayan kişilere karşı yapılan öldürme eylemi, nitelikli hali oluşturur.

-Gebe Olduğu Bilinen Kadına Karşı: Mağdurun gebe olması değil, gebe olduğunun bilinmesi nitelikli hal olarak öngörülmüştür. Gebe olduğunun bilinip bilinmediği ise somut olayın şartlarına göre değerlendirilmelidir. Örneğin 8 aylık gebe olan bir kadının durumu dışarıdan bakıldığında çok net anlaşıldığından, 8 aylık gebe mağdura karşı işlenen öldürme fiili, kasten öldürmenin nitelikli halini oluşturur.

-Kişinin Yerine Getirdiği Kamu Görevi Nedeniyle: Burada mağdurun kamu görevlisi olması hali kasten öldürmenin nitelikli hali olarak değerlendirilmiştir. Ancak önemle belirtmeliyiz ki, öldürme eyleminin saiki mağdurun kamu görevlisi olmasıdır. Örneğin, düşük not verdiğinden bahisle öğretmeni öldüren öğrenci, kasten öldürmenin nitelikli halinden sorumlu tutulacaktır.

-Bir Suçu Gizlemek, Delillerini Ortadan Kaldırmak veya Yakalanmamak Amacıyla: Getirilen düzenleme yine failin saikiyle alakalı bir nitelikli hal durumudur. Nitelikli halin ortaya çıkması öncül suçun işlenmiş olmasına bağlıdır. Örneğin daha önce işlenmiş hırsızlık suçunun görgü tanıklarının bu nedenle öldürülmesi, kasten öldürmenin nitelikli halini oluşturmaktadır. Daha önce işlenen fiilinin suç olması şarttır. Ancak bu suçun teşebbüs aşamasında kalmış olması yahut tamamlanmaması, nitelikli hal açısından farklılık arz etmez.

-Suçun İşlenmesini Kolaylaştırma: Asıl amaç suç için kasten öldürme, suçun nitelikli halini oluşturmaktadır. Örneğin hırsızlık yapılacak binanın güvenlik görevlisini öldürmek bu kapsamda değerlendirilir.

-Bir Suçu İşleyememekten Dolayı Duyduğu İnfialle: İnfial; birine içerlenme, gücenme, kızgınlık duyma olarak tanımlanabilir. Bu durumda amaç suçun işlenememiş olması şarttır. Örneğin cinsel saldırı fiilinin engellenmesi halinde, mağdura duyulan kızgınlıkla kasten öldürme suçunu işleyen, nitelikli halden sorumlu tutulur.

-Kan Gütme Saiki: Kan gütmek, kan akıtarak intikam alma hissidir. Örneğin, sözde kan davası olarak ifade edilen durumlar, kan gütme saiki olarak değerlendirilmektedir.

-Töre Saiki: Töre saiki, varlığı kabul edilen sözde toplum kurallarına göre yapılan öldürme fiilidir. Örneğin, kan davalısı ile evlenen kadının bu nedenle öldürülmesi nitelikli hal olarak değerlendirilebilir.

Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi (TCK 83)

Kasten öldürme suçunun icrai davranışlarla işlenmesini az önce açıklamıştık. Kasten öldürmenin icrai davranışlarla işlenmesi gibi ihmali davranışlarla işlenmesi de mümkündür. İhmali davranış, kişinin çeşitli nedenlerle üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmemesi nedeniyle ölüm sonucunun doğmasıdır. Aşağıda yer alan yükümlülüklerin ihlali, kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi olarak değerlendirilir:

• Belirli bir davranışta bulunmak hususunda kanundan veya sözleşmeden kaynaklanan yükümlülük: Örneğin annenin çocuğu üzerinde bakım ve gözetim yükümlülüğü bulunmaktadır. Yükümlülüğün kaynağı Türk Medeni Kanunudur (md. 335 vd.). Bu yükümlülüğe aykırı davranarak çocuğun ölmesine sebep olan annenin kasıtlı hareket etmesi durumunda, kasten öldürmenin ihmal suretiyle işlenmiş olması şarttır.

• Önceden gerçekleştirilen bir fiilin başkalarının hayatı ile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluşturması: Örneğin yağma suçunun işlenmesi anında mağdurun hayatı tehlikeye girerse, fail mağduru hastaneye yetiştirmekle yükümlü olacaktır. Bu durumda mağdurun kendi haline bırakılması ve sonucunda ölümün meydana gelmesi, kasten öldürmenin ihmalle işlenmesi suçunu oluşturur.

İhmali Davranışla İşlenen Kasten Öldürmenin Cezası

Belirli bir yükümlülüğün ihmali dolayısıyla ölüm olgusu gerçekleşirse temel ceza olarak;

• Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 20 yıldan 25 yıla kadar
• Müebbet hapis cezası yerine 15 yıldan 20 yıla kadar
• Diğer hallerde 10 yıldan 15 yıla kadar yahut ceza indirimi yapılmadan

hüküm tesis edilir.

İntihara Yönlendirme Suçu

İntihara yönlendirme suçu seçimlik hareketli suçlar kapsamında olduğundan birden fazla fiilden herhangi birinin işlenmesiyle suçun oluşması mümkündür. Suçu oluşturacak fiilleri ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• İntihara teşvik etme
• Başkasını intihara azmettirme
• Başkasının intihar kararını kuvvetlendirme
• Başkasının intiharına yardım etme.

Anılan fiillerden birinin işlenmesi halinde 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecektir. Önemle belirtmeliyiz ki, kişinin intihar etmesi mecburi değildir. Ölüm sonucu yahut intihar hareketleri ortaya çıkmamış olsa dahi intihara yönlendirme suçu oluşacaktır. Örneğin intihar edeceğinden bahisle çatıya çıkan kişiye karşı, “atla” tezahüratında bulunmak, kişi intihar etmese dahi, intihara yönlendirme suçunu oluşturacaktır.

İntiharın Gerçekleşmesi Hali

İntihara yönlendirme eylemi sonucunda intihar gerçekleşirse fail 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına mahkum olacaktır. İntihar olgusunun ortaya çıkması için mağdurun yaşamının sonlanmış olması gerekir. Örneğin kendini asarak intihar etmek isteyen kimse, ipe çıktığı halde ölmezse nitelikli hal oluşmamış olacaktır.

İntihara Alenen Teşvik Etme

Aleniyet, sınırlandırılmamış bir grup tarafından görülebilen olarak ifade edilebilir. Bir başka anlatımla, isteyenin ulaşması mümkün olan olgular aleni olarak kabul edilebilir. Örneğin twitter gibi sosyal medya uygulamalarında, herkese açık bir şekilde yapılan paylaşımlar aleniyet unsurunu sağlamaktadır. Aleni olarak intihara teşvik halinde ise 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası gerekir. Aleniyet halinde tek bir kişiye yönelik intihar teşviki değil, fiile ulaşan herkese karşı intihar teşviki söz konusudur.

İntihara Yönlendirmenin Kasten Öldürme Cezasıyla Sorumlu Tutulması

• İşlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği olmayanları intihara sevk etmek
• Cebir veya tehditle bir başkasını intihara mecbur etmek

kasten öldürme suçundan sorumluluğu gerektirmektedir. Yukarıdaki fiiller işlenmiş ancak ölüm sonucu ortaya çıkmamışsa teşebbüs hükümleri uygulanacaktır.

İntihara yönlendirme suçu hakkında detaylı bilgi için makalemizi inceleyebilirsiniz.

Taksirle Öldürme Suçu (TCK 85)

Taksir, kişinin işlediği fiilin sonuçlarını öngöremediği veya öngörse bile istemediği durumlar için geçerlidir. Taksirle hareket eden kişinin, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranmış olması şarttır. Aksi halde kişinin kusuru ve iradesi olmayacağından, cezalandırılması mümkün değildir.

Örneğin hız sınırının aşılması suretiyle ölüme sebebiyet verilmesi halinde taksirle öldürme fiili söz konusu olur. Ancak kişinin kendisinden beklenen tüm yükümlülükleri yerine getirmiş olmasına rağmen ölüm sonucu ortaya çıkmışsa failin cezalandırılması mümkün olmayacaktır.

TCK 85 taksirle öldürme suçu 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasını gerektirir. Ancak taksirli fiil;

• birden fazla insanın ölmesine
• bir insanın ölümüyle birlikte başka birilerinin taksirle yaralanmasına

sebep olmuşsa, 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası gerekir.