CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dün partisinin grup toplantısında konuşmuş ve dikkat çeken ifadeler kullanmıştı. Kılıçdaroğlu, “Başımıza şimdi yeni bir şey daha geldi” diyerek bir “Bakan’ın adının karıştığı uluslararası, yasa dışı, ahlak dışı uygulamalara katıldığı yönünde haberler aldığını” söylemişti.
“Düğümü Ukrayna çözecek…”
RS FM’de Atilla Güner’le Akşam Postası yayınında program editörü Uğur Koçbaş ise, bahsi geçen bakanla ilgili Ankara kulislerinde konuşulan iddiaları “Düğümü Ukrayna çözecek” diye aktardı. “Kılıçdaroğlu’nun sözlerine konu olan haber, OCCRP adında 2006 yılında kurulan ‘Organize Suç ve Yolsuzluk Raporla Projesi’nin internet sitesinde dün yayınlanan bir makale.
Kâr amacı gütmeyen bu kuruluş Doğu Avrupa, Kafkaslar, Orta Asya ve Orta Amerika’da yolsuzluk iddialarını araştıran ve çoğunluğu gazetecilerden oluşan WikiLeaks benzeri bir oluşum. Makaleye konu olan olay 2011 yılında Ukrayna’da geçiyor. Dönemin Devlet Başkanı Yanukoviç muhalefet lideri Timoşenko’yu hapsettirmesi nedeniyle AB ile gerilim yaşıyor ve Avrupa Birliği ile Ukrayna arasında imzalanacak işbirliği anlaşmasının tehlikeye girmemesi için başdanışmanı Serhiy Lovochkin aracılığıyla ABD’li lobici Paul Manafort ile anlaşıyor.
Anlaşma maillerden çıkmış
Manafort’ta Ukrayna lehine lobi yapmaları için bir Türk siyasetçinin yanısına İtalya Eski Cumhurbaşkanı Romano Prodi, Polonya eski Cumhurbaşkanı Aleksander Kwasniewski ve eski Avusturya Başbakanı Alfred Gusenbauer ile anlaşıyor.
Bu üçlü’ye 700 bin Euro, Türk siyasetçiye ise 230 bin Euro ödeme yapılıyor. Karşılığında Ukrayna’nın AB ile ilişkilerinin Timoşenko’nun hapis sürecinden etkilenmemesi için Avrupalı siyasetçiler üzerinde lobi faaliyetleri hizmeti alınıyor.
İşte Organize Suç ve Yolsuzluk Raporla” Projesi’nin aktardığı o iddialar:
“İşte mail trafiğinde ismi geçen o Türk Bakan”
E-postadaki o iddiara göre; Hapsburg Grubu’nun 2013 yılının ikinci yarısı için önceden 700.000 avro borcu vardı. Ek olarak, Gusenbauer 2013’ün ilk yarısında konferans düzenleme masraflarından dolayı borçluydu.
Çavuşoğlu’nun 230.000 avroluk “ayrı” bir transfer yapması gerekiyordu. Friedman, asistanı Konstantin Kilimnik’in sahibi olduğu Manafort’a, e-posta zincirini aldığı gün Lovochkin’e gönderdiğini söyledi.
“Paul [Manafort], acilen SL [Serhiy Lovochkin] ‘e Hapsburg yoldaşlarına hizmetlerinin ödenmemesi nedeniyle kontrolden çıkmalarını istedi ve ne yapması gerektiğini açıklığa kavuşturmalarını istedi” dedi. tüm e-posta zinciri, Lovochkin’in özel adresine.
Görünüşe göre Lovochkin, Paris’te Hapsburg Grubu tarafından düzenlenen bir konferansın planlandığı gibi Eylül ayında ilerlediği gibi ödedi.
‘Çıkar çatışmaları’ iddiası
Lovochkin’in basın ofisi OCCRP’ye “hiçbir zaman Bay Manafort’un çalışmalarını denetlemediğini” söyledi. Kwasniewski, Lovochkin veya Friedman’dan para almadığını söyledi. Kwasniewski, “Yazdığınız insanlarla yazışmalar hakkında hiçbir şey bilmiyorum” dedi. “Organizatörlerin konferanslarına katılmam için [bir] fahrilik aldım.”
Ayrıca, Timoşenko’nun 2012’deki duruşmasını izlemek için Avrupa Parlamentosu tarafından görevlendirildiği halde Ukrayna hükümetinin hedeflerini desteklemesinin etik olmadığını da reddetti. Kwasniewski OCCRP’ye verdiği demeçte, “Avrupa Parlamentosu’ndaki görevim ve katıldığım konferanslar ile çıkar çatışması yoktu” dedi. “Ukrayna’nın AB’yle Ortaklık Anlaşması’nı imzalamaları ve siyasi mahkumları serbest bırakma zorunluluğu konusunda da açıkça aynı görüşü aldım.”
‘Çavuşoğlu, PACE bir üyesiyken gizlice lobicilik yapıyordu’
Ancak Kwasniewski’nin iki rolü, Heinrich Böll Vakfı’nın bir Avrasya uzmanı olan Stefan Meister’a göre, başa çıkabiliyordu. Meister, “Alexander Kwasniewski’nin Ukraynalı oligarklar ve AB için çalışan ikili bir rolü vardı” dedi. “Bu gerçekten problemli olan çıkar çatışmalarını yaratıyor.”
Çavuşoğlu, ayrıca, Ukrayna’nın 2012 yılı parlamento seçimlerini gözlemlemek için PACE misyonunun bir üyesi olarak görev yaparken gizlice lobicilik yapıyordu.
Çavuşoğlu, dernek anlaşmasını kamuoyuna açıklarken, politikacıları Ukrayna hükümetini Timoşenko davası üzerine eleştirmemelerini istedi. Ayrıca, seçimleri medyaya, uluslararası gözlem gruplarının (kendi de dahil olmak üzere) ciddi usulsüzlüklere dikkat çeken değerlendirmelerinin aksine olumlu eleştirilerde bulundu.
Örneğin, Avrupa Parlamentosu, 13 Aralık 2012 tarihinde, “AGİT, PACE, NATO Parlamento Meclisi ve Avrupa Parlamentosu gözlemcilerine, seçim kampanyasına, seçim sürecine ve seçim sonrası seçmenlere pişmanlık duyduğuna üzülen” ifadesini kabul etti. Bu süreç uluslararası büyük standartları karşılamada başarısız oldu ve geriye doğru bir adım attı. ”
PACE gözlem misyonuna önderlik eden Andreas Gross, seçim sürecini eleştirdi ve Timoşenko’nun hapis cezasına çarptırılması için yeterli yolsuzluk kanıtı olmadan hapsedildiğini savundu.
Çavuşoğlu, haber ajansına Interfax Ukraine’e Gross’in “ne adil ne de amaç” olduğunu söyleyerek bu yorumları kınadı.
Gross OCCRP’ye verdiği demeçte, Çavuşoğlu’nun seçimlerin “çoğu kez tartışmalı değerlendirmeleri olduğunu” söyledi.
Ancak Çavuşoğlu’nun “[Ukrayna] cumhurbaşkanının lobisinde yer aldığını” bilmiyordu.
Gross, “Dolaylı olarak veya doğrudan hükmet veya onun danışmanları tarafından doğrudan ödendiğinde ve bu ödenen ülkede asla bir gözlem görevine katılamazsınız” dedi. “Mevlüt’ün çıkar çatışması açık.”
“Çavusoğlu ve Kwasniewski, yasaları çiğnemiş görünmüyor”
Faaliyetleri kazançlı oldukları kadar etik olmamasına rağmen, Çavusoğlu ve Kwasniewski, PACE ve Avrupa Parlamentosu tarafından verilen görevleri yerine getirirken lobicilikle ilgili yasaları çiğnemiş görünmüyor.
Ne İtalya’nın eski başbakanı olan Çavuşoğlu ne de Prodi, yorum taleplerine cevap vermedi.
Sonunda, Lovochkin ve Manafort tarafından düzenlenen lobicilik kampanyası, Yanukoviç ‘in büyük bir siyasi kazanç elde etmesine yardımcı oldu. AB, Ukrayna’ya muhalefet lideri hala gözaltına alındığı halde bir ortaklık anlaşması teklif etti.
Ama sonra, şok edici bir suratla, Yanukoviç imzalamayı reddetti.
Tersine dönme işlemi, ticaretin bozulması ve siyasi tepki tehdidi de dahil olmak üzere anlaşmayı durdurma yönündeki yoğun Rus baskısının ardından geldi.
Yanukoviç’in Rusya’yı AB’ye seçmesi, hükümetini deviren halk ayaklanmasına yol açan kitlesel protesto gösterilerine yol açtı. Yolsuzluk ve hak ihlalleri ile suçlanan Yanukoviç, 2014 yılında Rusya’ya kaçtı ve parlamento Timoşenko’yu hapishaneden kurtardı.
Ukrayna, 27 Haziran 2014 tarihinde AB ile bir ekonomik ortaklık anlaşması imzaladı.
