Vergi incelemeleri bir tutanağa bağlanacak, vergi mevzuatına aykırı rapor düzenlenemeyecek, incelemeler belli bir süre içerisinde sonuçlandırılacak, vergi inceleme raporları komisyonda okunup işleme konulacak...
SICAKLAR ortalığı kasıp kavuruyor. Ama sıcak olan sadece hava değil. YAŞ'ın olağan dışı gelişmeleri bir başka hararetli ortam yaratıyor. Daha da önemlisi terör can yakmaya devam ediyor.
İşte bu sıcak ortamda vergi mükelleflerinin gönlüne su serpecek bir gelişmeyi aktarmak istiyoruz. Evet, özellikle son yıllarda yoğunlaşan ve üzerinde her türlü spekülasyon yapılan vergi incelemelerinin usullerinde önemli değişiklikler yapıldı. Bunlar hakkında bilgi vermek önemli olsa gerek. 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 6009 sayılı vergi kanunlarında değişiklik yapan kanunun 9'uncu maddesini ele alalım.
1. Vergi incelemeleri artık bir tutanağa bağlanacak Çeyrek asır öncesine kadar 10 yıl süreyle hesap uzmanı olarak incelemelerde bulunmuş biri olarak bu konudaki sıkıntıları biliyoruz. Vergi mükellefine bir yazı yazarak veya telefon açarak defter, kayıt ve belgelerin istendiği malum. Özellikle de turne yerlerinde bu uygulama daha hızlı ve farklı olabiliyor. Haklarını bilmeyen veya korkuları olan vergi mükellefleri bu bilgileri veriyor.
Fakat hangi defter, kayıt ve belgelerin alındığı ve ne zaman alındığı hakkında bazen sıkıntılar ortaya çıkıyor. Artık yeni düzenleme ile bu sıkıntılar ortadan kalkacak. Vergi incelemesine başlandığı hususu bir tutanak ile tespit edilecek ve tutanağı mükellef veya temsilcisi ile vergi inceleme elemanı karşılıklı olarak imzalayacak. Tutanağın bir örneği de vergi mükellefine verilecek. Aynı şekilde tutanağın diğer iki örneğinin birisi mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecek, diğeri de inceleme elemanının bağlı olduğu birime iletilecek.
2. Vergi mevzuatına aykırı rapor düzenlenemeyecek Bu uygulamada çok fazla rahatsızlık yaratan hususlardan biriydi. Vergi inceleme elemanları kendilerini 'mali savcı' gibi görüp, iddia makamı yerine koyarak diledikleri gibi mevzuatı yorumlayabiliyorlardı. Hatta daha önce çıkmış mevzuatı bile hiçe sayabiliyorlardı. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik, tebliğ ve sirküler gibi genel düzenleyici hükümlere itibar etmiyorlardı.
Bu durum da vergi mükellefleri nezdinde ciddi kaygı ve karmaşa yaratıyordu. Aynı bakanlık veya otoritenin bir kesimi düzenleme yapıyor, öbür kesimi ise bu düzenlemeye uymuyordu. Şimdi yeni getirilen düzenlemeyle artık vergi kanunlarıyla ilgili çıkarılan kararname, tüzük, yönetmelik, tebliğ ve sirkülerlere aykırı vergi inceleme raporu düzenlenemeyecek. Eğer vergi inceleme elemanı görüşünde ısrar edecek olursa, bunu bir rapora bağlayacak ve bağlı olduğu birim aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı'na iletecek.
İşte bu sıcak ortamda vergi mükelleflerinin gönlüne su serpecek bir gelişmeyi aktarmak istiyoruz. Evet, özellikle son yıllarda yoğunlaşan ve üzerinde her türlü spekülasyon yapılan vergi incelemelerinin usullerinde önemli değişiklikler yapıldı. Bunlar hakkında bilgi vermek önemli olsa gerek. 1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren 6009 sayılı vergi kanunlarında değişiklik yapan kanunun 9'uncu maddesini ele alalım.
1. Vergi incelemeleri artık bir tutanağa bağlanacak Çeyrek asır öncesine kadar 10 yıl süreyle hesap uzmanı olarak incelemelerde bulunmuş biri olarak bu konudaki sıkıntıları biliyoruz. Vergi mükellefine bir yazı yazarak veya telefon açarak defter, kayıt ve belgelerin istendiği malum. Özellikle de turne yerlerinde bu uygulama daha hızlı ve farklı olabiliyor. Haklarını bilmeyen veya korkuları olan vergi mükellefleri bu bilgileri veriyor.
Fakat hangi defter, kayıt ve belgelerin alındığı ve ne zaman alındığı hakkında bazen sıkıntılar ortaya çıkıyor. Artık yeni düzenleme ile bu sıkıntılar ortadan kalkacak. Vergi incelemesine başlandığı hususu bir tutanak ile tespit edilecek ve tutanağı mükellef veya temsilcisi ile vergi inceleme elemanı karşılıklı olarak imzalayacak. Tutanağın bir örneği de vergi mükellefine verilecek. Aynı şekilde tutanağın diğer iki örneğinin birisi mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecek, diğeri de inceleme elemanının bağlı olduğu birime iletilecek.
2. Vergi mevzuatına aykırı rapor düzenlenemeyecek Bu uygulamada çok fazla rahatsızlık yaratan hususlardan biriydi. Vergi inceleme elemanları kendilerini 'mali savcı' gibi görüp, iddia makamı yerine koyarak diledikleri gibi mevzuatı yorumlayabiliyorlardı. Hatta daha önce çıkmış mevzuatı bile hiçe sayabiliyorlardı. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan yönetmelik, tebliğ ve sirküler gibi genel düzenleyici hükümlere itibar etmiyorlardı.
Bu durum da vergi mükellefleri nezdinde ciddi kaygı ve karmaşa yaratıyordu. Aynı bakanlık veya otoritenin bir kesimi düzenleme yapıyor, öbür kesimi ise bu düzenlemeye uymuyordu. Şimdi yeni getirilen düzenlemeyle artık vergi kanunlarıyla ilgili çıkarılan kararname, tüzük, yönetmelik, tebliğ ve sirkülerlere aykırı vergi inceleme raporu düzenlenemeyecek. Eğer vergi inceleme elemanı görüşünde ısrar edecek olursa, bunu bir rapora bağlayacak ve bağlı olduğu birim aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı'na iletecek.
3. Vergi incelemeleri belli süre içerisinde sonuçlandırılacak. Vergi incelemelerinin başlayıcı ile bitişi arasındaki süre hep belirsizdi. İnceleme elemanı defter, kayıt ve belgeleri alıyor, aradan geçen aylar hatta yıllar sonra incelemesini bitirebiliyordu. Hatta zaman aşımına uğrayan incelemeler bile oluyordu. Bazen de defter ve kayıtların kayıp olduğu oluyordu. Burada vergi inceleme elemanının bir haklı tarafını da göz ardı etmemek gerekiyor. Bir vergi inceleme elemanının üzerinde 40-50 iş olur ve işin üzerine “acil “diye sürekli yeni işler eklenirse, böyle bir sonucun ortaya çıkması da doğal. Şimdi yeni düzenlemeyle artık vergi incelemelerinin belli süre içerisinde tamamlanması gerekecek. Tam vergi incelemelerinde bu süre 1 yıl, sınırlı vergi incelemelerinde veya karşıt inceleme, bilgi alma, yurtdışı sorgulama gibi nedenlerle tamamlanamayan vergi incelemeleri için, vergi inceleme elemanının bağlı olduğu birim tarafından 6 ay ek süre verebilecek.
4. Vergi inceleme raporları komisyonda okunup işleme konulacak
Bir vergi inceleme elemanının yazdığı rapor, doğrudan işleme konulmak üzere vergi dairesine gönderiliyordu. Raporda, maddi hatalar veya esasa ve mevzuata yönelik hatalar olabiliyordu. Bunların vergi dairesi aşamasında düzeltilmesinde ciddi zorluklar yaşanıyordu. Oysa Hesap Uzmanları Kurulu, öteden beri tüm raporları merkezde ve turnelerde okuma komisyonlarından geçirerek işleme koyuyordu. Şimdi getirilen yeni düzenleme, hesap uzmanlarının uygulamasına benzer olacak. Artık hatalar ve yanlışlar en aza indirilmiş olacak. Son söz: Mükellef haklarının korunması açısından bu düzenlemeler çok olumlu.
- - - -
