Yazar:Umut TOPCU*
Yaklaşım / Mayıs 2011 / Sayı: 221
I- GİRİŞ
Gündemde olan kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması ile ilgili yasa tasarısı namı değer Torba Yasa 25.02.2011 tarihli Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
6111 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girmesiyle beraber Mart ve Nisan aylarında vergi, sosyal güvenlik ve diğer kamu alacakları için yapılandırma/af başvuruları başlamış olacaktır.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 12. maddesinin 4. fıkrası ile 13. maddesi idari para cezalarının yeniden yapılandırılması ile ilgilidir. Konuyla ilgili olarak Sosyal Güvenlik Kurumu 2011/29 sayılı Genelge ile konuya açıklık getirmiştir.
Bu çalışmada, SGK idari para cezası uygulanan işverenlerin af kapsamında borçlarını ödemeleri halinde kazanımları hakkında bilgi verilecektir.
II- AF KAPSAMINA GİREN İDARİ PARA CEZALARI
Af kapsamına giren idari para cezaları; 31.12.2010 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin olup en geç 02.05.2011 tarihine kadar işverene tebliğ edilerek tahakkuk etmiş olanlardır.
Dolayısıyla, idari para cezalarının yeniden yapılandırma kapsamına dahil edilebilmesi için;
1- İşlenen fiilin 31.12.2010 veya öncesine ait olması,
2- En geç 02.05.2011 tarihi itibariyle ilgilisine tebliğ edilmiş olması
gerekmektedir.
III- İDARİ PARA CEZALARININ AF KAPSAMINDA ÖDENMESİ USUL VE ESASLARI
6111 sayılı Kanun uyarınca yeniden yapılandırma başvurusunda bulunan borçluların, anılan Kanun’a göre ödeyecekleri tutarlar, idari para cezası alacakları için farklı, diğer alacaklar için farklı şekilde hesaplanacaktır.
İdari para cezası;
- Belge veya bildirgenin Kurum’a yasal süresi dışında verilmiş olmasından kaynaklanıyor ise, idari para cezasına konu fiil, belge veya bildirgenin verilmesi gereken yasal sürenin son gününde,
- İşyeri defter, kayıt ve belgelerinin ibraz edilmemesinden kaynaklanıyor ise idari para cezasına konu fiil, defter, kayıt ve belgelerin ibraz edilmesine ilişkin tebligatın alındığı tarihten itibaren 15. günde,
- Defter, kayıt ve belgelerin geçersiz olduğunun tespitinden kaynaklanıyor ise, geçersiz defter, kayıt ve belgenin ilişkin olduğu ayın/dönemin son gününde, işlenmiş sayılmaktadır.
Örnek-1: 12.11.2010 tarihinde işten ayrılan bir sigortalının işten ayrılış bildirgesinin Kurum’a verilmediğinin tespit edildiği varsayıldığında, idari para cezasına konu fiil 22.11.2010 tarihi itibariyle işlenmiş sayılacaktır.
Diğer taraftan, 5510 sayılı Kanun’da öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesi gereken sürenin son gününün resmi tatile rastlaması halinde, süre her ne kadar takip eden ilk iş gününe uzasa da, yükümlülüklerin resmi tatili izleyen ilk iş günü içinde de yerine getirilmemesi halinde, idari para cezasına konu fiil yasal verilmesi gereken sürenin son gününde işlenmiş sayılmaktadır.
İdari para cezası alacaklarına ilişkin yeniden yapılandırılacak olan tutar, 24.02.2011 tarihi ve öncesinde kesinleşmiş idari para cezası alacakları için ayrı, 24.02.2011 tarihi itibariyle kesinleşmemiş idari para cezası alacakları için ayrı şekilde hesaplanacaktır.
İdari para cezalarının kesinleşmesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan hüküm dikkate alınacaktır. Anılan maddede, idari para cezalarının ilgiliye tebliği ile tahakkuk ettiği, söz konusu cezaların tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde ödeneceği veya yine on beş günlük süre içinde Kurum’a itiraz edilebileceği, itirazın takibi durduracağı, Kurum’ca itirazı reddedilenlerin, kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde yetkili idare mahkemesine başvurabilecekleri ve bu süreler içinde başvurunun yapılmamış olması halinde, idari para cezasının kesinleşeceği öngörülmüştür.
Buna göre, idari para cezaları;
1- Tebliğ tarihinden itibaren on beş günlük süre içinde Kurum’a itirazda bulunulmadığı takdirde, on beşinci gün itibariyle,
2- Tebliğ tarihinden itibaren on beş günlük süre içinde Kuruma itirazda bulunulduğu halde, itirazın kabul edilmeyerek ret edildiği durumlarda söz konusu itirazın reddine ilişkin Kurum’ca alınan kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren bir aylık süre içinde yetkili mahkemeye başvurulmadığı takdirde, bir aylık sürenin son günü itibariyle,
3- İtirazın reddine ilişkin Kurum’ca alınan kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren bir aylık süre içinde yetkili idare mahkemesine başvurulduğu takdirde, mahkemenin karar tarihi itibariyle
kesinleşmektedir.
Bu bağlamda, idari para cezası alacaklarına ilişkin yeniden yapılandırılacak tutar aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanacaktır.
a- 24.02.2011 tarihi ve öncesinde kesinleşmiş idari para cezası alacakları için hesaplama 31.12.2010 tarihi ve öncesine ilişkin işlenen fiillere uygulanan idari para cezalarının 24.02.2011 tarihi ve öncesinde kesinleşmiş olması halinde, uygulanan idari para cezası alacak asıllarının % 50’si ile bu % 50 alacak aslına ödeme vadesinin sona erdiği tarihten 24.02.2011 tarihine tarihe kadar geçen süre için gecikme cezası ve gecikme zammı yerine, 6111 sayılı Kanun’un 12. maddesinin dördüncü fıkrasında belirtildiği şekilde (TEFE/ÜFE aylık değişim oranları uygulanmak suretiyle) hesaplanacak tutar toplanarak yapılandırılacak alacak tutarı hesaplanacaktır.
Örnek-2: 23.10.2010 tarihinde tebliğ edilmiş ve tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre içinde Kurum’a itiraz edilmemiş 760,00 TL tutarındaki idari para cezası için 6111 sayılı Kanun’a göre yeniden yapılandırma başvurusunda bulunulduğu varsayıldığında, söz konusu borç, 24.02.2011 tarihinden önce (07.11.2010 tarihi itibariyle) kesinleşmiş olduğundan, yapılandırılacak alacak tutarı aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanacaktır.
Alacak aslı: 760,00 x 50 / 100 = 380,00 TL,
Alacak aslına uygulanacak ÜFE oranı,
08.11.2010 ila 07.12.2010 tarihleri için: (-0,31)
08.12.2010 ila 07.01.2011 tarihleri için: 1,31
08.01.2011 ila 07.02.2011 tarihleri için: 2,36
08.02.2011 ila 24.02.2011 tarihleri için: 2,36 / 30 x 17 = 1,34 olduğu göz önüne alınarak, (-0,31) + 1,31 + 2,36 + 1,34 = 4,7 olacak
Bu durumda, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine dikkate alınacak tutar, 380,00 x 4,7 / 100 = 17,86 TL olacak,
Yapılandırılacak olan toplam alacak tutarı ise, 380,00 + 17,86 = 397,86 TL olacaktır.
b- 24.02.2011 tarihi itibariyle kesinleşmemiş idari para cezası alacakları için hesaplama 31.12.2010 tarihi ve öncesine ilişkin işlenen fiillere uygulanan idari para cezalarının, 24.02.2011 tarihi ve öncesinde tebliğ edilmiş olmasına karşın 25.02.2011 tarihi itibariyle, 15 günlük itiraz süresinin geçmemiş olması, itiraz aşamasında olması, itiraz reddedildiği halde itirazın reddine ilişkin kararın tebliğ tarihinden itibaren bir aylık sürenin geçmemiş olması veya idari para cezasına karşı dava açılmış ve davanın sonuçlanmamış olması ya da 24.02.2011 tarihinden sonra tebliğ edilmiş olması nedenleriyle kesinleşmemiş olması halinde; alacak aslının % 25’i ile bu % 25 alacak aslına ödeme vadesinin sona erdiği tarihten 24.02.2011 tarihine kadar geçen süre için gecikme cezası ve gecikme zammı yerine, 6111 sayılı Kanun’un 13. maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği şekilde (TEFE/ÜFE aylık değişim oranları uygulanmak suretiyle) hesaplanacak tutar toplanarak, yapılandırılacak alacak tutarı hesaplanmış olacaktır.
Örnek-4: 27.12.2010 tarihinde tebliğ edilmiş 2.280,00 TL tutarındaki idari para cezasına ilgililerce 15 günlük süre içinde itiraz edildiği, Kurum’ca itirazın reddine ilişkin alınan kararın ilgililere 18.02.2011 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, bahse konu alacak mahkemeye başvurma süresi de dikkate alınarak 24.02.2011 tarihinden sonra (18.03.2011 tarihinde) kesinleşeceğinden, 6111 sayılı Kanun uyarınca ödenecek olan tutar aşağıda belirtildiği şekilde hesaplanacaktır.
Alacak aslı: 2.280,00 x 25 / 100 = 570,00 TL olacak,
Alacak aslına uygulanacak ÜFE oranı,
11.01.2011 ila 10.2.2011 tarihleri için: 2,36
11.02.2011 ila 24.2.2011 tarihleri için: 2,36 / 30 x 14 =1,10 olmak üzere,
2,36 + 1,10 = 3,46 olacak,
Bu durumda, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine dikkate alınacak tutar,
570,00 x 3,46 / 100 =19,72 TL olacak yapılandırılacak olan toplam alacak tutarı ise,
570,00 + 19,72 = 589,72 TL olacaktır.
25.02.2011 ila 02.05.2011 tarihleri arasında tebliğ edilmiş idari para cezalarının yapılandırılacak olması halinde, bu alacaklar, 6111 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih itibariyle muaccel olmadığı için yalnızca alacak aslının % 25’i yeniden yapılandırmaya esas teşkil eden borcu oluşturulacaktır.
Örnek-5: 2010/Ekim ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinin yasal süresi dışında verilmiş olması nedeniyle uygulanan ve 28.03.2011 tarihi itibariyle tebliğ edilmiş 1.458,00 TL tutarındaki idari para cezası için yeniden yapılandırma başvurusunda bulunulduğu varsayıldığında, yeniden yapılandırmaya esas alacak, 1.458,00 x 25 / 100 = 364,50 TL olacaktır.
c- 2010/Kasım ve önceki aylara ilişkin olup tahakkuk işlemi 25.02.2011 ila 02.05.2011 tarihleri arasında yapılan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk eden idari para cezası alacakları 6111 sayılı Kanun’un 1. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine istinaden, yeniden yapılandırma kapsamına 2010/Kasım ve önceki aylara ilişkin olup 24.02.2011 veya öncesinde tahakkuk etmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, damga vergisi, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisi borçları girmektedir.
Dolayısıyla, 2010/Kasım ve önceki aylara ilişkin olup 25.02.2011 veya sonrasında Kurum’a verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk etmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi borçları yapılandırma kapsamına alınmayacaktır. Bu bağlamda, 2010/Kasım ve önceki aylara ilişkin düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerinin tahakkuk işleminin 25.02.2011 veya sonrasında yapılacağı durumlarda, öncelikle yapılandırma işlemleri tamamlanacak, tahakkuk işlemleri, yapılandırma işlemlerinin tamamlanmasının ardından gerçekleştirilecektir.
Hal böyle olmakla birlikte, 2010/Kasım ve önceki aylara ilişkin olup tahakkuk işlemi 25.02.2011 ila 02.05.2011 tarihleri arasında yapılan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı oluşan idari para cezalarının 02.05.2011 tarihine kadar tebliğ edilmiş olması halinde bahse konu cezaların da yapılandırma kapsamına alınması gerektiğinden, yeniden yapılandırılacak olan idari para cezası borçlarına ilişkin borç oluşturma ve ödeme planı hazırlama işlemleri yeniden yapılacaktır.
IV- SONUÇ
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile borçlu işverenlere borçlarını ödemeleri için önemli kolaylıklar sağlanmaktadır. İdari para cezası borçları için af kapsamında, durumuna bağlı olarak % 50 ya da % 75 oranında idari para cezalarının anaparalarının terkini söz konusu olacak. Dolayısıyla af başvuru talebinin son güne bırakılmaması mümkünse hemen yapılması isabetli olacak.
* Sosyal Güvenlik Kurumu Müfettişi
