Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Dairelerinin Karar Uyuşmazlığının Giderilmesine Dair Başvurusunu karara bağladığı, 2019/23974 Esas, 2019/9339 Karar numaralı, 10.06.2019 tarihli kararında konkordato yargılaması sürecinde karşılıksız çeklerle ilgili olarak önemli bir karar vermiş bulunmaktadır.
Karşılıksız çekle ilgili olarak Konya Bölge Adliye Mahkemesi 5. Ceza Dairesi ile Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Ceza Dairesi birbiri ile çelişen kararlar vermişlerdi.
Konya Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu mevcut uyuşmazlığı Yargıtay’a taşıdı. Uyuşmazlık başvurusunun konusu "...Şirket yasal temsilcilerinin ileri tarihli (postdate) olarak düzenledikleri çeklerle ilgili olarak, devam eden süreçte aynı şirket hakkında konkordato işlemlerine başlandıktan sonra, çeklerin bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksız çıkması halinde cezai sorumluluklarının devam edip etmeyeceği..." şeklindeydi. Yargıtay 19. Ceza Dairesi bunun üzerine uyuşmazlığı giderecek Esas No: 2019/23974 Karar No: 2019/9339 Tebliğname No UG - 2019/25386 10.06.2019 tarihli kararını verdi.
Daire uyuşmazlık konusunu iki farklı duruma göre değerlendirmektedir.
- Konkordato yargılama süreci devam ederken açılan karşılıksız çek davaları,
- Konkordato yargılama sürecinin herhangi bir aşamasında asliye ticaret mahkemesinin konkordatonun reddine karar vermesi.
Daire, konkordato yargılama sürecinde açılan karşılıksız çek davalarında icra ceza mahkemesinin bekletici sorun kararı vermesi gerektiğine hükmetmiştir.
Daire konkordato yargılama sürecinin herhangi bir aşamasında konkordatonun reddi halini iki farklı açıdan değerlendirmektedir.
- Mahkemece atanan komisere tüzel kişiyi yönetme yetkisi verilmiş ve yönetimin bütün yetkileri kaldırılmış ise,
- Mahkeme, İİK 297’inci maddeye göre borçlunun komiserin nezareti altında işlerine devam edeceğine karar vermiş ise.
-a şıkkında, tüzel kişi yönetiminin yetkilerinin komisere devredilmiş olması nedeniyle mahkeme karşılıksız çek suçundan beraat karar verecektir.
-b şıkkında, atanan komiser veya komiserlere sadece şirket işlerine nezaret etme yetkisi verilmiş olduğundan bu kez karşılıksız çek suçu failinin ceza sorumluluğu devam edecektir.
Ticaret Mahkemesinin Tasdik Kararı Vermesi
Konkordato yargılama sürecinin sonunda mahkemenin konkordato anlaşmasının tasdikine karar vermesi halinde borçlu ile alacaklı arasında yeni bir hukuki durum oluşacağından yargılama sürecinde verilen bekletici sorun kararı kalkacak ve karşılıksız çek şikayetine ilişkin yapılan yapılacak yargılama sonunda mahkeme beraat kararı verecektir.
Dairenin SONUÇ KARARI
SONUÇ
7101 sayılı Kanun'un yürürlük tarihi öncesi veya sonrasında; adi (mahkeme içi) konkordato (tasdiki) yargılamasını yapacak olan mahkemeye başvuran borçlu tüzel kişilerin yetkili temsilcilerinin, henüz konkordato talebi ile mahkemeye başvurmadan keşide ettikleri veya geçici mühlet kararı öncesinde keşide ederek alacaklıya teslim ettikleri, gerek ticari defter ve kayıtlarında gerekse konkordato projesinde yer alacak olan ileri tarihli (postdate) çeklerin, geçici mühlet kararı ile başlayıp konkordatonun tasdiki veya reddi ile sonuçlanan konkordato (tasdiki) yargılaması süreci içinde, bankaya ibrazında karşılıksız çıkması halinde, 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 5/1. maddesi kapsamında cezai sorumluluklarının devam edip etmeyeceğinin tespiti açısından;
Açılan ceza davasına bakmakla görevli ve yetkili icra ceza mahkemelerince; devam eden konkordato (tasdiki) yargılaması süreci, 5271 sayılı CMK'nin 218/1, maddesi gereği "bekletici sorun" yapılmak suretiyle, konkordato (tasdiki) yargılamasını yapan hukuk mahkemesince verilecek kararın sonucuna göre;
a-)Şayet çek hesabı sahibi tüzel kişi hakkında konkordatonun tasdikine karar verilirse;
Bu süreçte yukarıda ana hatlarıyla yazılı olan borçlunun iyiniyetinin kesinleşmesi, alacaklıların tamamıyla anlaşma hükümlerine göre alacaklarını mahkemeye bildirmiş olmaları, bu alacak kalemleri arasında ileri tarihli çekin de yer alacak olması, borçlunun
konkordato projesinin alacaklıların çoğunluğu ve mahkemece kabul görmesi, konkordatonun tasdikinin mühlet öncesinde keşide edilen çekin alacaklıları dahil tüm alacaklıları bağlaması ve konkordatonun kollektif bir tasfiye şekli olması gibi ilke ve sonuçlar karşısında;
Konkordato tasdiki kararında, 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 5. maddesinde unsurları yazılı suça konu çekin ödeme tarihi ve karşılıksız kalan bedelin, çek alacaklısını da bağlayacak şekilde yeniden belirlenecek olması, dolayısıyla açılan ceza davasında yargılanan kişilerin hukuki durumlarının kesinleşecek konkordato hükümlerine değerlendirilmesi gerekeceği,
Konkordatonun tasdiki kararıyla birlikte kesinleşen konkordato anlaşmasına göre hüküm ve sonuçları yeniden belirlenen suça konu çekin, ibraz tarihinden sonra suçun konusunu oluşturan zorunlu unsurları sahip bir çek olmaktan çıkması, dolayısıyla tüzel kişi yetkilisi olan sanıkların cezai sorumluluğundan söz edilemeyeceği,
b-)Şayet çek hesabı tüzel kişi hakkında konkordatonun herhangi bir nedenle reddine karar verilirse;
Bu sefer bekletici sorun kararının kaldırılmasıyla ceza yargılamasına devam edilerek 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 297. maddesine göre, konkordato komiseri atanmasıyla birlikte tüzel kişinin yetkili temsilcilerinin şirketi yönetim ve temsil yetkisinin kendiliğinden ortadan kalkmayacağı, bununla beraber mahkemenin hangi işlerin şirket yöneticileri tarafından hangi işlerin komiser tarafından yapılacağına dair karar verme yetkisinin bulunduğu gözetilerek,
b-1-) Konkordato (tasdiki) yargılamasını yapan mahkemece, konkordatonun reddi kararma kadarki süreçte, şayet çek hesabını yönetimi, bu hesaba para aktarma, çek hesabı üzerinde tasarruf etme gibi yetkilerin şirket yönetim organından alınıp komisere verilmesi yönünde bir karar verilmişse ve bankaya ibraz edilen çek, komiserin yetkili olduğu dönemde karşılıksız çıkmışsa; bu durumda şirket yetkilisi gerçek kişilerin 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 5. maddesi gereği cezai sorumluluklarının devam etmeyeceğine,
b-2-) Konkordato (tasdiki) yargılamasını yapan mahkemece, konkordatonun reddi kararına kadarki süreçte, şayet çek hesabını yönetimi, bu hesaba para aktarma, çek hesabı üzerinde tasarruf etme gibi yetkilerin şirket yönetim organından alınıp komisere verilmesi yönünde açık bir karar verilmemişse; bu konudaki tüm yetkiler şirket yöneticilerinde olacağından, söz konusu kişilerin bu süreçte bankaya ibraz edilen ve karşılıksız çıkan çekten dolayı 5941 sayılı Çek Kanunu'nun 5. maddesi gereği cezai sorumluluklarının devam edeceğine, 10.06.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
YARGITAY 19. CEZA DAİRESİ'NİN KONKORDATO'DA KARŞILIKSIZ ÇEK KARARI'NIN TAMAMININ WORD HALİ
YARGITAY 19. CEZA DAİRESİ'NİN KONKORDATO'DA KARŞILIKSIZ ÇEK KARARI'NIN TAMAMININ PDF HALİ
