Adalet Bakanlığı yeni İİK çalışmalarını“Yürürlükteki İcra ve İflas Kanununun aksayan yönleri dikkate alınarak, dünyada ve Ülkemizde yaşanan sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişmelere ve bu kapsamda günümüz ihtiyaçlarına cevap veren bir icra ve iflas sisteminin hayata geçirilmesini sağlamak için ..” şeklinde tanımlanıyor.
Çağdaş bir icra iflas kanunundan beklenenler:
İcra iflas kanunlarının amacı alacaklıların tahsil edemedikleri alacaklarını cebri icra yoluyla elde etmelerini sağlamaktır. Cebri icra devlet tarafından uygulanır.
Anayasanın 2 inci maddesi Türkiye Cumhuriyeti “sosyal bir hukuk Devletidir.”, demekte, 5 inci madde devletin amaç ve görevlerini “ kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.” Olarak tanımlamaktadır.
Çağdaş bir icra iflas yasası anayasanın bu hükümleri ile uyumlu olmalıdır. Cebri icra kişinin yaşam hakkına dokunmamalı. Sosyal hukuk devletlerinde kişilerin insanca yaşama, maddi ve manevi varlığını geliştirme, eğitim, sağlık gibi sosyal hakları vardır. Cebri icra bunları sınırlamamalı.
Çağdaş icra iflas yasalarında haczin sınırları vardır, buna haczedilmezlik diyoruz; kişinin haline münasip tek bir konutu gibi.. 6352 sayılı yasa ile haczedilmezliğin sınırları genişletildi ve ev eşyalarının haczine sınırlar getirildi.
Çağdaş icra iflas yasalarında haczedilmezlik tek bir konut ve eşyaları ile sınırlı değildir. Kişinin belli miktarda parası, mücevheratı, belli değere kadar arabası haczedilemez.
2004 sayılı İcra İflas Kanununun bazı hükümleri ortaçağı yansıtmaktadır; kişinin yaşam hakkını asgari ücretle sınırlandırmaktadır, hatta asgari ücretin de dörtte biri haczedilebilir.
Kişisel iflas
Batı hukukunda kişiler mezara kadar borçlu kalmazlar. Borçlarını makul sürede ödeyecek durumda olmayan kişiler kişisel iflasa tabi tutulmakta ve hakim denetiminde mal varlığı tasfiye edilmekte, tasfiye sonunda kalan borçlar ise hakim kararı ile silinmekte, kişi yeni bir hayata başlamak için adeta sıfırlanmaktadır. 2004 sayılı yasada ise mezara kadar borçlu kalmak vardır.
İcra iflas suçları
2004 sayılı icra iflas kanunu taahhüdü ihlal (ödeme şartının ihlali), ticareti terk suçları gibi çağ dışı cezalar içermektedir.
Yeni icra iflas yasasının bütün bu çağdışı düzenlemeleri kaldırması, çağdaş düzenlemeler getirmesi bekleniyor.
Rahmi Ofluoğlu
