I- GİRİŞ:
6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 11. maddesiyle, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 102. maddesinin ikinci fıkrası değiştirilerek, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
Yapılan bu yeni düzenlemeye göre, işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi ve işten ayrılma bildirgesine münhasır olmak üzere ve bazı istisnalar dışında, daha önce uygulanmakta olan idari para cezaları, aşağıda açıklanacak durumlarda dörtte bir oranında uygulanacaktır.
II- İNDİRİM KAPSAMINA GİREN İDARİ PARA CEZALARI :
6270 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun’un 102. maddesinin ikinci fıkrası; “mahkeme kararına, kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Yapılan bu değişikliğe istinaden söz konusu fıkra kapsamına, işverenlerce yasal süresi geçirildikten sonra 30 gün içinde kendiliğinden verilen sigortalı işe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile işyeri bildirgelerinin yanı sıra;
- Kamu idarelerince, vazife malullüğüne sebep olan olayın,
- Kamu idareleri ile döner sermayeli kuruluşlar, 5411 sayılı bankacılık kanunu kapsamındaki kuruluşlar ve kanunla kurulan kurum ve kuruluşlarca, ihale yolu ile yaptırılan işleri üstlenenlerin ve bunların adreslerinin,
- Kamu idareleri ile bankalarca, sigortasız olduğu tespit edilen kişilerin,
- Ticaret sicil memurluklarınca, şirket kuruluşu aşamasında, çalıştıracağı sigortalı sayısını ve bunların işe başlama tarihini bildiren işverenlere ilişkin bildirimlerin,
- Valilikler, belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kamu ve özel hukuk tüzel kişilerince, yapı ruhsatı veya ruhsat niteliği taşıyan işlemlerine ilişkin bilgi ve belgeler ile varsa bunların verilmesine esas olan istihdama ilişkin bilgilerin, yasal süresi içinde bildirilmemesinden/verilmemesinden kaynaklanan fiiller de dahil edilmiştir.
III- İ.P.C. CEZALARI HANGİ HALLERDE İNDİRİMLİ UYGULANACAKTIR:
5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen indirimden yararlanılabilmesi için cezaya konu olan bilgi ve belgelerin yasal verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde Kuruma verilmiş olması ve tebliğ edilen idari para cezasının en geç tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenmiş olması gerekmektedir.
Kapsama giren idari para cezalarının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Kuruma itiraz edilmeden ve yargı yoluna başvurulmadan ödenecek olması halinde, 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “idarî para cezalarının, Kuruma itiraz edilmeden veya yargı yoluna başvurulmadan önce tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin ödenmesi halinde, bunun dörtte üçü tahsil edilir.” hükmü de dikkate alınarak, tebliğ edilen ceza tutarının yalnızca 1/4’ünün 3/4’ü tahsil edilecektir.
Buna bir örnek vermek gerekirse;
Örnek 1- 10/2/2012 tarihinde işe girmiş olan bir sigortalıya ilişkin sigortalı işe giriş bildirgesinin 23/2/2012 tarihinde işveren tarafından kendiliğinden verilmiş olduğu varsayıldığında, söz konusu belgenin yasal süresi geçirildikten sonra ve 30 günlük süre içinde verilmiş olması nedeniyle, her ne kadar aylık asgari ücret 886,50 Tl olsa da (5083 sayılı kanunun 2. maddesi uyarınca idarî para cezalarının hesaplanmasında ve ödenmesinde (1.00 Tl) altında kalan tutarların dikkate alınmayacağı öngörüldüğünden,)bu fiil için bir asgari ücret olan 886,00 tutarındaki idari para cezasının tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde peşin ödenmesi halinde,
886,00 * 1 / 4 = 221,50
221,50 * 3 / 4 = 166,13 Tl’si tahsil edilecektir.
Ancak, örnekteki işveren tarafından tebliğ edilen idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre geçirildikten sonra ödeneceği varsayıldığında, idari para cezasından herhangi bir indirim yapılmayarak, 886,00 Tl tutarındaki ceza tutarının tamamı gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
5510 sayılı Kanunun 102. maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren fiillere ilişkin bildirge veya belgelerin yasal verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren otuz günlük süre geçirildikten sonra verilmiş olması halinde ise, belge veya bildirgenin kendiliğinden verilmiş olması ve tebliğ edilen idari para cezasının Kuruma itiraz edilmeden ve yargı yoluna başvurulmadan 15 günlük süre içinde ödenecek olması kaydıyla, 102. maddenin ikinci fıkrasına istinaden herhangi bir indirim yapılmayarak, yalnızca 102. maddenin beşinci fıkrasında yer alan 1/4 oranındaki indirimden yararlanılabilecektir.
İşe giriş bildirgesi ile ilgili idari para cezalarının uygulanmasına ilişkin olan yukarıdaki örnek 1 deki işlem ve hesaplama şekli, işten ayrılış bildirgesi ve işyeri bildirgesi ile ilgili idari para cezaları için de aynı olacaktır.
IV- SONUÇ:
İşverenlerin, İşyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi ve işçinin işten ayrılış bildirgesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanunun 102. maddesinde öngörülen idari para cezaların dörtte bir oranındaki indirimden yararlanabilmesi için, bildirge ve belgelerin yasal verilme süresinin sona erdiği tarihten itibaren en geç 30 gün içinde Kuruma verilmiş olması ve tebliğ edilen idari para cezasının en geç tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenmiş olması gerekmektedir.
Cezaların genelliği ve lehteki uygulamaların geçmişe yürüyeceği ilkesi göz önüne alındığında tahakkuk etmiş, ancak henüz tebliğ edilmemiş, tebliğ edilmiş ve henüz 15 günlük süresi dolmamış, tebligat iade edilmiş ve tebliğ işlemi henüz yapılamamış tüm bu nitelikteki idari para cezalarında bu indirim geçmişe dönük de uygulanabilecektir.
Ahmet Ağar
Sosyal Güvenlik Müşaviri
Büklüm Sokak No: 9/4 Kavaklıdere- ANKARA
Tel: 0312- 4199369–4199374 Fax: 0312- 4199371
e-posta: [email protected]
Web : www.ahmetagar.com
